Isnin, 18 November 2024

Sejarah Rumah Rehat dan Halting Bungalow di daerah Kuala Pilah

Assalamualaikum buat semua pembaca dan peminat Blog Atok ini. Selawat dan salam buat Junjungan Besar kita Saidina Muhammad ibni Abdullah, nabi dan rasul akhir zaman. Syukur dan bertuahnya kita menjadi umatnya. Insya Allah, semua orang Islam akan mendapat syafaat baginda di akhirat kelak. Kepada peminat-peminat blog ini dari kalangan bukan Islam, salam sejahtera  Atok ucapkan.Semoga sihat-sihat belaka semuanya.

Entri Atok kali ini tentang Kuala Pilah, daerah paling ramai janda dalam Nismilan ini. Siap ada pantun tentangnya. HAHAHA. Bukan Atok yang reka-reka, ini orang Pilah sendiri yang kata. Pasal apa ramai sangat, ekk? Korang nak kaji pasal janda itu, korang buatlah. Atok hanya khabarkan sahaja. Atok minat nak kaji sejarah Kuala Pilah. 

By the way, korang dah sampai dah ke Kuala Pilah ini? Datanglah. Ambil cuti hujung minggu, booking hotel atau homestay, mari dekat sini. Macam-macam ada. Hari Sabtu, pagi-pagi mandi kat Ulu Bendul, lepas itu pergi pekan Kuala Pilah, ada pasar tani kat situ. Berjamu seleralah korang anak beranak makan dan bersarapan makanan asli Nogori Sembilan. Nak cari lauk, kuih dan ulaman kampung, kat sinilah tempatnya. Dah penat round-round kat pasar tani tu, masuk pula kedai-kedai emas kat Pilah ini. Murah dan cantik-cantik rekaannya. Dah satu Malaysia popular. Selepas makan tengah hari, korang pergi pula mandi kat Jeram Tengkek pula, sejukkan badan. Selepas Asar, ronda-ronda pula pekan Batu Kikir. Tengok jambatan besinya. Malam, tidurlah kat Homestay di Kg. Lonek, di tengah-tengah sawah bendang. Siap ada persembahan tradisional lagi.

Esoknya, selepas check out, jom round Senaling, rasakan roti pound cicah kari serta apam Johol yang popular itu. Kita tengok istana lama kat Seri Menanti. Masuk dan rasailah kehidupan raja-raja dahulu kala. Silap-silap ada yang terdengar-dengar suara dari zaman silam. "Bawalah aku pulang," katanya. HAHAHA, sahaja jer Atok nak menyakat korang.

Tengah hari, kita singgah makan kat kedai Zaini di Ulu Bendul untuk rasa lauk-pauk bersalainya. Ada rendang masak lemak cili api dan itik salai. Kalau korang minat, beli jer itik salai dan telur itik kat gerai-gerai di tepi jalan kat situ. Berpadanan harganya. Sebelum balik, singgah semula mandi manda kat Ulu Bendul. Lepas itu tengok zoo mini ular sawa kat situ juga, barulah korang bertolak balik. Memang menyeronokkan. Bajet RM500 makan tak habis. Percayalah. Kalau nak save lagi, datang jer rumah Atok kat Seremban ini, semua percutian korang Atok sponsor, F.O.C. tapi tidur berhimpit-himpit sikit kat rumah Atok, boleh? 

Tapi kalau korang datang rumah Atok nak ajak Atok pergi Senaling, cari janda, Atok tak campur. Bukan Atok tak nak ikut, tapi jelingan tajam dan bebelan berpanjangan Wan kau itu yang Atok tak sanggup tengok dan dengar. Korang yang syok dapat kahwin janda, Atok pula yang terkebil-kebil tengok cicak atas siling tengah ..... 

Anyway, Korang bacalah sajian yang Atok dah siapkan tentang Kuala Pilah untuk korang. So,have a pleasant reading,ok? Assalamualaikum.

Jambatan Bukit Putus..Jambatan kedua tertinggi di Malaysia

A. PENGENALAN

DYMM Tunku Mohamed, C.M.G., ialah Yang di Pertuan Sri Menanti, mewakili kepimpinan yang ditubuhkan dalam Persekutuan Negeri-negeri yang dikenali sebagai Negeri Sembilan, yang telah ditubuhkan secara rasmi sejak 1895. Persekutuan ini pada masa ini terdiri daripada beberapa negeri: Sungei Ujong, Jelebu, Johol, and Rembau, Ulu Muar, Jempol, Terachi, Gunong Pasir, Inas, Tampin, and Gemencheh. 

Negeri ini meliputi kawasan seluas kira-kira 2,600 batu persegi dan, pada tahun 1901, mempunyai populasi 96,028, yang sejak itu telah meningkat dengan ketara. Penduduk ini kebanyakannya terdiri daripada Melayu, Cina, dan Tamil.

Ibu pejabat Residen terletak di Seremban, ibu kota Sungei Ujong, di mana pejabat utama kerajaan berpusat. Selain itu, pegawai daerah menyelia pelbagai wilayah di seluruh Persekutuan, ditempatkan di lokasi strategik termasuk Port Dickson di pesisir pantai, Kuala Klawang di Jelebu, Kuala Pilah di Ulu Muar, dan Tampin. Struktur pentadbiran ini memainkan peranan penting dalam tadbir urus dan pengurusan hal ehwal tempatan merentasi pelbagai negeri dalam persekutuan.

Di Negeri Sembilan, kemajuan ketara telah dicapai dalam pelbagai projek infrastruktur menjelang akhir tahun. Skim Bekalan Air Seremban telah maju dengan baik, dengan kerja kepala di Gunong Angsi hampir siap dan pembinaan takungan perkhidmatan sedang giat dijalankan. Selain penambahbaikan bekalan air, kontrak untuk bangunan Residensi baharu telah diberikan, dan kerja telah dimulakan dengan merobohkan struktur lama. Pasar besi telah dibina di Seremban, menyediakan kemudahan moden untuk perdagangan tempatan.

Dari segi perdagangan, import Negeri pada tahun 1907 berjumlah $4,209,299, manakala eksport mencapai $8,807,864. Hasil negeri pada tahun yang sama ialah $2,265,605, sebahagian besarnya dijana daripada aktiviti perlombongan bijih timah dan pertanian.

Pada akhir tahun 1907, sebanyak 30,600 ekar telah diperuntukkan untuk tujuan perlombongan dan 226,000 ekar untuk pertanian. Lombong timah aluvium dikendalikan terutamanya oleh orang Cina, manakala penyelia Eropah mengurus dan membiayai operasi hidraulik dan perlombongan lain yang lebih rumit yang memerlukan jentera yang mahal. Walaupun terumbu emas boleh ditemui di Gemencheh dan di sepanjang Sungai Muar, ia masih belum menghasilkan keuntungan yang ketara.

Penduduk Melayu, dianggarkan kira-kira 70,000, kebanyakannya terlibat dalam bidang pertanian. Kebanyakan demografi ini tinggal di daerah Kuala Pilah dan Tampin, kedua-duanya mengandungi sawah padi yang luas dan subur. Walau bagaimanapun, orang Melayu terutamanya menanam padi untuk sara hidup mereka, dengan sedikit pengeluaran yang bertujuan untuk eksport atau bekalan kepada masyarakat lain.

Selain beras, produk pertanian utama lain termasuk getah, gambir dan kelapa. Pada tahun 1907, kawasan penanaman untuk tanaman ini telah dilaporkan seperti berikut: 35,000 ekar untuk padi, 18,000 ekar untuk getah, 21,000 ekar untuk gambir, dan 8,000 ekar untuk kelapa. Kopi, yang pernah menjadi tanaman ruji, telah menyaksikan penurunan ketara dalam pengeluaran berikutan peningkatan populariti getah, yang membawa kepada penubuhan komuniti penanaman Eropah yang besar di negeri ini.

Peluang pendidikan tersedia di negeri ini, dengan hampir 50 sekolah vernakular Melayu dan sebuah sekolah Inggeris di Seremban disokong oleh pembiayaan kerajaan. Pendidikan amat dihargai di kalangan orang Melayu di Negeri Sembilan, dengan beberapa sekolah vernakular Tamil juga telah ditubuhkan.

Negeri ini mempunyai rangkaian pengangkutan yang maju, menampilkan jalan sepanjang 630 batu. Ini termasuk 377 batu jalan kereta berbatu padat, 29 batu jalan biasa dan 224 batu laluan kekang yang menghubungkan pelbagai daerah dan lokasi penting. Keretapi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu merentasi Negeri itu, menghubungkan Seremban dan Tampin, dengan Seremban terus dihubungkan dengan kereta api ke bandar pesisir Port Dickson. Wilayah ini kaya dengan sumber kayu, dan usaha sedang dijalankan untuk mengembangkan kawasan hutan simpanan untuk memastikan pemuliharaan aset semula jadi yang berharga ini.

Peta Negeri Sembilan tahun 1907

B. PROFIL DAERAH KUALA PILAH

Kuala Pilah merupakan salah satu daripada tujuh daerah yang terdapat di Negeri Sembilan, Malaysia. Daerah ini berkeluasan 1090 kilometer persegi dan merupakan daerah yang ketiga terbesar di Negeri Sembilan selepas Jempol dan Jelebu. Kuala Pilah terletak di tengah-tengah Negeri Sembilan dikelilingi oleh daerah Jelebu di utara, daerah Jempol di timur, daerah Rembau dan Tampin di selatan serta daerah Seremban di barat.

Peta lakar menunjukkan kedudukan daerah Kuala Pilah dalam Negeri Sembilan

Memandangkan banjaran Titiwangsa merentasi daerah Kuala Pilah, keadaan bentuk muka bumi di daerah ini keseluruhannya adalah kawasan tanah tinggi, terutamanya di sebelah utara dan barat. 50 peratus kawasan tanah tinggi ini masih lagi diliputi oleh hutan. Kawasan-kawasan hutan ini telah diwartakan sebagai hutan rizab seperti Hutan Rizab Pelangai, Hutan Rizab Berembun, Hutan Rizab Angsi dan Hutan Rizab Johol. Antara gunung-gunung dan puncak tinggi yang terdapat di daerah Kuala Pilah ialah Gunung Angsi (825 meter), Gunung Datuk (884 meter), Gunung Gagak (807 meter), Gunung Pasir (892 meter), Bukit Ulu Pilah (911 meter) dan Bukit Sangkar Puyoh (856 meter).

Sementara itu tanah pamah dan tanah yang mempunyai ketinggian sederhana terletak di bahagian tengah, timur dan selatan yang meliputi 45 peratus daripada jumlah keluasan daerah Kuala Pilah. Kebanyakan kawasan-kawasan ini telah dijadikan kawasan peladangan dan pertanian. Kawasan ini pula kebanyakannya meliputi kawasan di sepanjang Sungai Muar, Sungai Seri Menanti, Sungai Terachi dan Sungai Batang Pilah yang meliputi 5 peratus keluasan daerah Kuala Pilah.

Seri Menanti di Kuala Pilah terkenal sebagai pusat pelancongan kebudayaan dengan seni warisan Adat Perpatih selain dari tempat rekreasi dan gelaran “Bandar Diraja di Negeri Sembilan“. Penduduknya yang berpegang kuat pada adat perpatih dan ianya tidak dapat disangkal lagi. Mungkin adat perpatih jarang diamalkan, tetapi pegangan kepada adat-adat lain dan keseniannya masih dikekalkan dan ia semakin terkenal sehingga kini.

Kuala Pilah merupakan pekan penting di Negeri Sembilan. Ia terletak 25 batu dari Seremban. Kuala Pilah pernah dijadikan ibu negeri Negeri Sembilan sebelum Seremban. Ia mendapat nama daripada nama sungai iaitu Sungai Pilah. Perkataan pilah berasal dari perkataan bilah buluh. Pokok buluh banyak tumbuh di kawasan ini. Buluh dijadikan peralatan kegunaan di rumah ketika itu seperti raga, bakul dan sebagainya. Bagi menjadikan raga, buluh perlu dibelah-belah kecil dan diraut untuk dijadikan bilah. Dari bilah buluh baru boleh dibentuk menjadi raga, bakul dan lain-lain.

Kedudukan petempatan-petempatan utama setiap mukim dalam daerah Kuala Pilah

C. SEJARAH PEMBANGUNAN KUALA PILAH

Pejabat Daerah dan Tanah Kuala Pilah (PDTKP) ditubuhkan semasa Tanah Melayu di bawah pemerintahan British pada tahun 1896. Sebelum ini pentadbiran Pejabat-Pejabat Kerajaan Daerah Kuala Pilah ditempatkan berasingan di dalam bangunan lama semenjak zaman british.  Daerah Kuala Pilah ditadbir oleh Majlis Daerah Kuala Pilah yang berpusat di Bandar Kuala Pilah. Daerah ini merangkumi 11 buah mukim dengan 441 buah kampung dan ditadbir oleh 125 buah JKKK yang merangkumi kampung tradisional, kampung baru dan perkampungan orang asli,1 Skim Penempatan FELDA serta 1 Majlis Tempatan.

FELDA Kepis merupakan salah satu kawasan tanah rancangan di Negeri Sembilan, Malaysia. Ia terletak di bawah FELDA Wilayah Raja Alias. Ia diteroka pada tahun 1981. Kawasan FELDA Kepis terletak dalam daerah Kuala Pilah dan terletak dalam kawasan DUN Senaling. Pentadbiran kampung diuruskan oleh JKKK FELDA Kepis.

Latar belakang Kuala Pilah berbukit bukau dan bergunung ganang

Istana Seri Menanti lama yang kini dijadikan muzium

Dekad 1890-an

Di Kuala Pilah, kemajuan ketara telah diperhatikan di lembah Jempol, Johol, dan Inas yang subur. Petani tempatan nampaknya menghargai sistem pertanian semasa, yang memberi manfaat dalam pemilikan tanah, mengurangkan pertikaian undang-undang, meningkatkan nilai tanah, dan akhirnya menyumbang kepada kadar sewa tanpa meletakkan beban yang berlebihan kepada rakyat.

Kawasan itu juga menyaksikan lonjakan aktiviti perlombongan bijih timah. Pentadbiran Jabatan Tanah yang berkesan telah membawa kepada keputusan kewangan yang luar biasa. Pegawai Daerah melaporkan bahawa penerimaan pada tahun 1898 hampir dua kali ganda berbanding tahun 1897, menunjukkan masa depan ekonomi yang cerah untuk Kuala Pilah. Justeru, Kuala Pilah berada di ambang perubahan, dengan rancangan untuk banyak kedai baru menggantikan pondok atap tradisional.

Awal Abad ke-20

Gerbang Monumen Martin Lister, yang dicirikan dengan bumbung gaya tradisional Cina, telah dibina oleh masyarakat Cina tempatan pada tahun 1901 untuk menghormati Martin Lister,  Residen British pertama di negeri itu. Monumen itu berdiri sebagai bukti hubungan sejarah dan rasa hormat antara masyarakat Cina dan pentadbiran kolonial British di rantau ini.

Tahun 1902 membentangkan senario yang amat berbeza di Kuala Pilah. Usaha untuk menggalakkan penempatan tanah sedang giat dijalankan mengikut garis moden, dan terdapat tanda-tanda yang menjanjikan bahawa perlombongan bijih timah tidak lama lagi akan dibangunkan di daerah itu. Perancangan sedang dijalankan untuk menambah baik infrastruktur pengangkutan, termasuk memastikan jalan ke Kuala Pilah dalam keadaan baik, memanjangkan jalan Rembau dari Seremban ke Tampin, dan mewujudkan landasan kekang yang menghubungkan Gemencheh dengan kedua-dua Tampin dan Kuala Pilah.

Kuala Pilah dalam tahun 1908

Pada tahun 1903, satu tinjauan penting telah dimulakan untuk memanjangkan garisan jalan raya dari Seremban ke sempadan Johor, melalui laluan Kuala Pilah. Tinjauan bermula pada bulan Mac dan telah dijalankan oleh satu pasukan yang terdiri daripada dua Juruukur dan empat Penolong Juruukur. Kerja mereka maju ke arah Kuala Pilah tetapi akhirnya menghadapi cabaran yang tidak dapat diatasi yang menyebabkan ia ditinggalkan. Projek itu menghadapi halangan yang menggerunkan, termasuk beban kerja yang berat, kecerunan yang curam, selekoh tajam, dan sifat tanah yang tidak stabil di laluan Bukit Putus. 

Usaha kemudiannya diarahkan untuk meneroka laluan alternatif antara Bukit Putus dan Bukit Pabai. Walaupun Bukit Pabai disifatkan boleh dilaksanakan, tetapi memakan kos yang tinggi kerana ia akan berjalan lapan batu ke utara Kuala Pilah. Menjelang September, keputusan dibuat untuk menggunakan laluan Tampin. 

Menjelang 1906, kemajuan ketara telah dicapai dengan penyiapan kerja tanah dan jambatan untuk jalan Kuala Jelai, yang menyimpang dari jalan utama antara Tampin dan Kuala Pilah. Jalan berbatu mampat ini, kecuali bahagian dua batu yang masih belum siap. Sepanjang tahun, jumlah panjang jalan pedati berbatu meningkat sebanyak 15 batu, dan laluan kekang baharu telah diwujudkan di Kuala Pilah dan Tampin, masing-masing berukuran 22 batu dan 23 batu.

Bagaimanapun, laporan pertanian untuk penuaian padi kurang optimistik. Kemarau yang berpanjangan semasa tempoh masak yang kritikal untuk beras dan bijirin menjejaskan pengeluaran dengan teruk. Di samping itu, di Sri Menanti, di mana terdapat sawah padi yang luas, penanam tempatan tidak dapat melaksanakan tugas pertanian yang diperlukan tepat pada masanya, mengakibatkan hasil yang buruk kerana kecuaian mereka. Secara positifnya, penuaian buah-buahan di seluruh Negeri dilaporkan berjaya, mengimbangi beberapa cabaran pertanian yang dihadapi dengan pengeluaran padi.

Pembinaan pejabat awam baharu di Kuala Pilah juga sedang giat dijalankan. Projek jalan Kuala Pilah-Bentong hampir siap, dengan kerja-kerja besar telah siap untuk kerja-kerja tanah, jambatan, dan pembetung, serta kira-kira sembilan batu jalan berbatu padat di hujung Kuala Pilah. Selain itu, usaha telah dibuat untuk menaik taraf jalan dari Jambatan Jelai ke Kuala Jelai, dengan 15 batu trek kayu lama diubah menjadi jalan kereta kelas pertama. 

Pada tahun 1907, perkembangan penting telah berlaku di wilayah Kuala Pilah, terutamanya dengan penyiapan dan pendudukan Pejabat Kerajaan yang baru. Bangunan ini dipuji sebagai struktur yang sangat baik, mewakili kemajuan dalam kemudahan pentadbiran di kawasan itu. Di samping itu, kemajuan telah dibuat dalam infrastruktur pengangkutan, kerana bahagian akhir jalan Kuala Pilah-Bentong di kawasan Negri Sembilan telah siap. Tambahan pula, tahun itu menyaksikan pengembangan dalam rangkaian jalan kereta dengan peningkatan sebanyak 15 batu ditambah. 

Peningkatan infrastruktur jalan raya ini bukan sahaja memudahkan pengangkutan yang lebih baik tetapi juga menyokong aktiviti ekonomi dan kebolehcapaian masyarakat, menyumbang kepada pembangunan keseluruhan Kuala Pilah. Perkembangan ini mencerminkan usaha bersepadu untuk menambah baik utiliti dan infrastruktur di Negeri Sembilan, menyumbang kepada pertumbuhan keseluruhan dan pemodenan Negeri.

Pemanduan dari Seremban ke Kuala Pilah menawarkan pemandangan yang indah, menampilkan bukit berhutan dan sawah yang subur, di mana pengembara mungkin melihat kerbau yang sedang meragut dengan tenang. Hanya kira-kira 20 batu dari Seremban terletak kampung Terachi. Belok ke kanan dari Terachi, diikuti dengan perjalanan singkat 5 batu, membawa pengunjung ke Sri Menanti,  ke istana  H. H. Yam Tuan. Istana ini merupakan contoh seni bina Melayu yang indah, mempamerkan warisan budaya yang kaya di rantau ini.

Selepas melawat Sri Menanti, seseorang boleh kembali ke Terachi dan meneruskan sepanjang jalan utama sejauh 4 batu lagi untuk sampai ke Kuala Pilah. Laluan ini bukan sahaja memberi gambaran tentang gaya hidup tradisional masyarakat Melayu tempatan tetapi juga menghubungkan pengembara dengan kepentingan sejarah kawasan itu.

Jalan dari Kuala Pilah ke Tampin, kira-kira 24 batu, berada dalam keadaan baik, memberikan perjalanan yang lancar. Walau bagaimanapun, apabila pengembara menyeberang ke wilayah Melaka, mereka biasanya menemui jalan yang kurang diselenggara, mengakibatkan perjalanan bergelombang untuk laluan terakhir kira-kira 24 batu dari Tampin ke Melaka.

Di sebalik cabaran perjalanan, daya tarikan Kuala Pilah dan kemakmuran daerah sekitarnya menjadikannya tempat menarik yang ketara di rantau ini, terutamanya bagi mereka yang menghargai budaya tempatan dan landskap semula jadinya.

Dekad 1910-an

Dalam tahun 1914, Willison's Circus dijangka tiba di Kuala Pilah. Mereka akan mendirikan khemah di tanah kosong berhadapan Rumah Rehat Kerajaan selama lima malam persembahan, selepas itu mereka akan bergerak ke Tampin.

Boiler atau dandang untuk kerja-kerja awam ditarik oleh buruh asing dalam tahun 1912 di Kuala Pilah.

Pejabat Pos Lama Kuala Pilah

Jalan Berbukit di pekan Kuala Pilah dalam tahun 1920-an
Kawasan Padang berhampiran Jalan Bahau di Kuala Pilah dalam tahun 1920-an
Bulatan Air Pancur sempena Pertabalan King George V dalam tahun 1955

Lesen Perbandaran

Di Daerah Kuala Pilah, dalam tahun 1910, lima lesen telah diberikan. Lesen-lesen ini menggambarkan pendekatan berstruktur terhadap tadbir urus di Daerah Kuala Pilah, menekankan kepentingan peraturan dalam memudahkan pembangunan dan memastikan kesejahteraan masyarakat setempat.

Lokasi pertama ialah **Perbandaran Kuala Pilah**, hab pusat daerah. Sebagai pusat pentadbiran dan komersial, perbandaran ini berfungsi sebagai pusat tumpuan untuk perkhidmatan kerajaan, aktiviti perniagaan dan interaksi komuniti, menjadikannya kawasan penting untuk pengawasan kawal selia.

Lokasi kedua ialah **Parit Tinggi**, yang juga tertakluk kepada peraturan pelesenan. Kawasan ini, yang terkenal dengan aktiviti pertaniannya, mendapat manfaat daripada pengawasan terkawal untuk meningkatkan pembangunan ekonomi tempatan dan kesejahteraan masyarakat. Begitu juga, **Johol** mewakili satu lagi kawasan berlesen dalam daerah ini, menyumbang kepada kepelbagaian landskap Daerah Kuala Pilah dengan memupuk amalan dan pembangunan mampan.

Selain itu, **Padang Lebar** telah dimasukkan dalam rangka kerja pelesenan, memastikan aktiviti yang dijalankan di kawasan ini kekal mematuhi peraturan tempatan. Pendekatan ini bukan sahaja menyokong pertumbuhan ekonomi tetapi juga memelihara kepentingan dan keselamatan masyarakat. 

Akhir sekali, **Batu ke-18** di sepanjang Jalan Seremban-Kuala Pilah menyerlah sebagai bahagian kritikal yang menerima lesen, menekankan kepentingan mengekalkan aktiviti terkawal di sepanjang laluan pengangkutan utama ini.

Kuala Pilah sedang mengalami pertumbuhan yang pesat. Pada tahun 1917, lima buah rumah kedai sedang dalam pembinaan, tiga daripadanya baru siap di Market Street. Bangunan untuk Sekolah Cina di Jalan Utama juga dijangka siap. Beberapa projek besar juga sedang dirancang. Antara cadangan-cadangan yang dikemukakan oleh kerajaan adalah:

Berikut adalah cadangan Jabatan Kerja  Raya yang telah disenaraikan untuk tahun 1917:

1. Pemindahan kandang kereta lembu ke tapak baru  
- Justifikasi: Kandang sekarang tidak bersih dan tidak sedap dipandang di pintu masuk ke bandar.  
-  Kos:: $250     
-  Manfaat. Langkah antimalaria dan menyediakan kawasan lapang untuk bandar.

2. Meratakan dan mengeringkan tapak kandang kereta lembu sekarang di Kuala Pilah     - Justifikasi: Keadaan tapak tidak baik untuk lalu lintas :Rujukan S.R.480/14 (D.O. K.P. 127/14)   

3. Menggantikan jambatan kayu di atas Sungai Ketakutan dengan jambatan besi 

 -Justifikasi: Keperluan untuk meningkatkan keselamatan dan ketahanan jambatan.

4. Penukaran Rumah Rehat lama kepada Kuarters Kerani 
-Justifikasi: Kerani amat diperlukan; ramai orang Melayu tempatan kini bekerja sebagai kerani. 
- Kepentingan: Segera disebabkan pemindahan dan kemalangan yang kerap berlaku.  

5. Dua set Kuarters Kelas VII untuk kerani yang sudah berkahwin 
-Justifikasi: Diperlukan untuk penginapan kakitangan.

6. Dua set Kuarters tunggal Kelas IX  
-Justifikasi: Pada masa ini, seorang kerani Kelas VIII E.E. tinggal di barisan kuli kerana kekurangan kuarters kerajaan atau perumahan swasta yang mampu milik.  

7. Penggantian kuarters lama untuk Pegawai Daerah (D.O.)     
- Justifikasi:Kuarters sedia ada tidak dapat dibaiki; 
- cadangan untuk kuarters Kelas II sebagai D.O. kelas untuk daerah besar ini mungkin akan dinaikkan pada masa hadapan.   
- Keperluan: Diperlukan sebelum lot kampung boleh dijual.  

8. Jalan melalui tapak kampung Bakau     
- Justifikasi: Meningkatkan aksesibiliti dan perjalanan di kawasan kampung.

9. Pembesaran longkang bandar di Kuala Pilah   
- Justifikasi: Diperlukan kerana banyak pembinaan rumah baru, bagi mengelakkan banjir.

10. Perobohan Pasar Kuala Pilah      
- Justifikasi: Diperlukan kerana pembinaan banyak rumah baru.      
- Kos: Jualan tapak untuk lot kedai akan menampung kos pembuangan, boleh dibuat semula di tapak balai bomba sekarang.

Kuala Pilah, pada tahun 1926, adalah sebuah bandar yang meriah dengan penduduk kira-kira 3,000 penduduk. Terletak di daerah yang terkenal dengan masyarakat Melayu yang berkembang maju, bandar ini sering diabaikan oleh pengembara yang tergesa-gesa. Walau bagaimanapun, mereka yang meluangkan masa untuk melakukan perjalanan itu diberi ganjaran dengan pemandangan menakjubkan yang mempamerkan keindahan alam semula jadi di rantau ini.

Pendapatan Kuala Pilah dalam bulan Julai 1908

1/4  Huraian Terperinci Bajet atau Belanjawan Kuala Pilah bagi tahun 1916

2/4  Huraian Terperinci Bajet atau Belanjawan Kuala Pilah bagi tahun 1916

3/4  Huraian Terperinci Bajet atau Belanjawan Kuala Pilah bagi tahun 1916

4/4  Huraian Terperinci Bajet atau Belanjawan Kuala Pilah bagi tahun 1916

Huraian projek-projek yang akan dilakukan pada tahun 1917 di daerah Kuala Pilah
Rangkaian jalan raya seluruh Negeri Sembilan dalam tahun 1936

Projek Laluan Kereta Api Bahau-Kuala Pilah
Di Negeri Sembilan, terdapat keinginan kuat untuk sambungan kereta api Sungei Ujong, yang akan menyambung ke Pahang melalui Bukit Putus dan Kuala Pilah. Peluasan ini diakui memberi manfaat terutamanya kepada negeri-negeri yang terlibat, bukannya hanya menghubungkan Kuala Pilah ke Melaka. Encik Lister, dalam laporannya pada tahun 1889, mengesyorkan kereta api batang utara-selatan untuk meningkatkan ketersambungan di sepanjang bahagian barat semenanjung.

Di Pahang, terdapat minat yang ketara untuk mewujudkan hubungan rel ke pantai barat, sebaik-baiknya melalui sambungan sama ada landasan Selangor atau Sungei Ujong, yang menyasarkan Semantan sebagai titik sambungan di sungai Pahang. Rundingan berterusan tertumpu kepada pembinaan landasan kereta api dari Kuala Pilah ke Ulu Kuantan, bertujuan untuk menambah baik pengangkutan dan pembangunan ekonomi di wilayah itu. Dalam tahun 1902, landasan Kajang -Seremban sedang dalam pembinaan. 

Dalam tahun 1902 Pentadbir Keretapi berpendapat perlu dibina landasan menyambungkan Kuala Pilah. Memandangkan laluan ini melalui kira-kira 15 batu dari Kuala Pilah, kebenaran telah diberikan untuk pembinaan laluan dari Bahau ke Kuala Pilah, dan tinjauan untuknya telah selesai pada akhir tahun 1909.

Jemapoh pernah menjadi tempat untuk pemunggahan barang-barang oleh kereta api dan landasannya dibina dari Kuala Pilah hingga ke Bahau dan ianya ada melalui Jemapoh dan  Juasseh. Landasan kereta api Kuala Pilah-Bahau sepanjang 13 batu (21.7 km) dibuka pada 4 April 1910. Laluan ini telah dirasmikan oleh Yang Dipertuan Besar Negeri Sembilan ketika itu, Almarhum Tuanku Muhammad Shah Ibni Almarhum Tuanku Antah. 

Seperti perkhidmatan kereta api di tempat lain di Tanah Melayu pada masa itu, kereta api ini digunakan untuk membawa penumpang serta barangan komoditi seperti getah, hasil pertanian dan emas seperti hasil bijih timah yang terdapat di Parit Tinggi, Kayu Ara di Jemapoh dan beberapa hasil hutan seperti damar dan padi. Segala hasil ini dikutip dari kawasan pedalaman dan akan dibawa menggunakan kereta lembu sebelum diangkut menaiki kereta api untuk dibawa ke Bahau.

Perkhidmatan kereta api enjin wap ditutup menjelang Perang Dunia Kedua kira-kira tahun 1939.Pada zaman pemerintahan Jepun sekitar tahun 1941-1945, besi-besi landasan kereta api Kuala Pilah-Bahau telah dipunggah untuk dibawa ke Siam bagi membina landasan ke Burma ( kereta api maut).
Trek kereta api antara Kuala Pilah- Bahau dipertinggikan di beberapa tempat
Landasan kereta api menghubungkan Bahau- Kuala Pilah siap dalam tahun 1909
Stesen Kereta Api  dalam tahun 1910 dan keadaannya kini


D.  SEJARAH RUMAH REHAT DAN HALTING BUNGALOW DI DAERAH KUALA PILAH

1. Dalam tahun 1896, banglo besar yang sebelum ini dikenali sebagai kuarters Penguasa Kerja Raya sedang diubah suai menjadi Rumah Rehat di Kuala Pilah, dengan bilik-bilik yang luas akan dilengkapi perabot yang sesuai. Perkembangan ini akan memastikan pengunjung tidak menghadapi kesukaran untuk mencari tempat penginapan. Tambahan pula, terdapat permintaan mendesak untuk Rumah Rehat di Tampin, yang terletak 24 batu dari Melaka.  Menubuhkan Rumah Rehat di sana akan memberi banyak manfaat kepada pelancong ke Kuala Pilah menggunakan laluan ini, membolehkan mereka memutuskan perjalanan mereka dengan lebih selesa.

2. Naratif seorang pengembara wanita dari Somerset, England ketika berada di Tanah Melayu mengikuti suaminya dalam tahun 1910-an:

"Di Selaru, di banglo hutan sana. Saya telah tinggal banyak kali. Beberapa hari kami mempunyai kari yang sangat baik yang dibuat oleh orang Melayu; sentiasa ada sosej babi dalam tin; herring dalam tomato, dan sayur-sayuran tin untuk membuat hidangan. Kadang-kadang seseorang akan menembak babi, dan saya mempunyai daging babi panggang- atau burung Argus. Kijang atau Rusa rusa sentiasa menjadi tambahan yang dialu-alukan untuk larder (yang terakhir dipanggang dengan baik), atau sekeping kambing, atau bonggol kerbau, dan ekor yang terakhir membuat sup yang sangat baik. "

Pada tahun 1915, pengembaraan sejauh 25 batu ke Kuala Pilah. Pemandangan di Kuala Pilah dan sekitar disifatkan cukup indah, menjadikan perjalanan itu berbaloi untuk makan tengah hari di rumah rehat Kuala Pilah.  Satu halangan penting di laluan antara Seremban dan Kuala Pilah ialah bukit yang sangat curam. Pelancong dinasihatkan untuk bertanya tentang jadual omnibus bermotor yang beroperasi bagi memastikan laluan selamat  untuk mengelakkan mereka daripada tersesat. 

3. Dalam tahun 1917, pembinaan Rumah Rehat Kerajaan baharu sedang dijalankan berhampiran lereng bukit, kira-kira seribu ela dari lokasi semasa. Setelah Rumah Rehat baharu siap, struktur sedia ada akan dirobohkan. Tanah di mana Rumah Rehat sekarang terletak sebelum ini diperuntukkan kepada mendiang Towkay Loke Yew, dan rancangan sedang dibuat untuk satu blok rumah kedai yang akan dibina di tapak itu pada masa hadapan.

Rumah Rehat Kerajaan baharu yang baik sedang dibina berhampiran lereng bukit, kira-kira seribu ela dari yang sedia ada. Setelah kemudahan baru siap, Rumah Rehat yang sedia ada akan dirobohkan. Tanah di mana Rumah Rehat sekarang ini terletak sebelum ini diperuntukkan kepada mendiang Towkay Loke Yew, dan rancangan sedang dibuat untuk satu blok rumah kedai didirikan di tapak itu dalam masa terdekat. Pembangunan ini menandakan satu langkah penting dalam penambahbaikan kawasan yang berterusan.

4. Suatu hari, dalam tahun 1924, Encik Lyel, pengurus Tetuan Fraser dan Neave, Seremban  ke Kuala Pilah petang Ahad. Ketika sedang minum teh secara tiba-tiba kereta Chevroletnya telah bergolek menuruni jurang curam dalam kawasan Rumah Rehat—ia berukuran kira-kira seratus kaki dalam dan parit antimalaria. Sekumpulan kuli menggunakan papan, tali, dan lori, mengambil masa kira-kira dua jam untuk membawa Chevrolet kembali. Kerosakannya adalah minima—hanya roda belakang yang patah. Mujurlah Encik Lyel dan isterinya  tidak cedera.

5. Dalam tahun 1928, Pengakap Sekolah Inggeris Kerajaan, Kuala Pilah mengadakan perkhemahan julung kalinya. The Conservator of Forests for Negri Sembilan bermurah hati menyediakan Banglo Hutan di Ulu Bendul sebagai tapak perkhemahan mereka, manakala orang Eropah Kual Pilah membenarkan akses ke kolam renang berdekatan. Sokongan ini menyerlahkan minat yang tinggi penduduk daerah terhadap aktiviti pengakap.

Perkhemahan ini menampilkan rutin harian berstruktur yang direka untuk memupuk disiplin dan menggalakkan kemahiran pengakap. Jadual perjalanan untuk hari itu bermula awal, dengan kanak-kanak lelaki bangun pada pukul 6 pagi untuk tabik hormat bendera, susunan tempat tidur dan mandi. Selepas latihan fizikal pada pukul 6:40 pagi, mereka menikmati teh pada pukul 7 pagi. Ini diikuti dengan aktiviti pengakap, seperti meletakkan denai, sehingga tengah pagi. Rutin diteruskan dengan pemeriksaan kem, kelas pengajaran pada sebelah petang, dan diakhiri dengan nyanyian unggun api pada sebelah malam.

Rutin harian perkhemahan itu tersusun lagi menarik, bermula pada pukul 6 pagi dengan kehadiran untuk memberi hormat bendera, peralatan tempat tidur dan mandi. Ini diikuti dengan latihan fizikal pada pukul 6:40 pagi, dengan teh dihidangkan pada pukul 7 pagi. Pagi itu dipenuhi dengan permainan pengakap, seperti merentas denai, yang berlangsung sehingga 10 pagi. Selepas pembersihan dan persiapan untuk sarapan pagi, kanak-kanak lelaki menikmati gabungan sarapan pagi pada pukul 11. Pemeriksaan kem berlaku pada pukul 11:45 pagi, diikuti dengan rehat wajib.

Petang itu pula dipenuhi dengan kelas pengajaran pada pukul 3 petang, minum petang pada pukul 4:30 petang, dan lebih banyak permainan pengakap pada pukul 5 petang. Makan malam dan tempoh rehat dijadualkan pada 6:30 petang, diikuti dengan kopi dan nyanyian unggun api pada sebelah malam. Lampu dipadam pada pukul 10 malam.

Secara keseluruhan, 36 Pengakap telah mengambil bahagian, diketuai oleh S. M. A. Sundaram, S. M. A. Samah, dan A. S. M. V. R. Sabapathy. Mereka membuat masakan dan pembersihan mereka sendiri, dengan menyediakan hidangan kari yang lazat dan mengagumkan pada Hari Pelawat.  

Walaupun Pesuruhjaya Daerah tidak dapat hadir, Pengakap berbesar hati menerima beberapa pelawat terhormat, termasuk Pegawai Daerah, pelbagai pegawai kerajaan, dan beberapa pekebun dari daerah Kuala Pilah dan Bahau. Para hadirin terkenal juga termasuk Nazir Sekolah Negeri Sembilan dan En. M. Wheatley dari Sekolah King George V, Seremban.

6. Rungutan kecil mengenai Rumah Rehat Kuala Pilah—penginapan yang terletak di lokasi yang indah ini. Rumah Rehat ini kurang kerap dikunjungi oleh wanita. Seharusnya, mempunyai kemahiran untuk memandu bukan sahaja mengembangkan peluang seseorang untuk penerokaan tetapi juga membolehkan seseorang menjadi rakan kongsi suami yang menyokong. 

7. Sepucuk surat ini yang pada asalnya diterbitkan dalam majalah sekolah pada tahun 1931 dan diterbitkan semula pada tahun 1950 sebagai peringatan tentang kemajuan pendidikan Inggeris di Kuala Pilah selama 36 tahun. Perjalanan Encik Moore ke Kuala Pilah melibatkan perjalanan dari Seremban menaiki bas Albion dua silinder yang bergelut untuk mendaki Bukit Putus, memerlukan beliau meninggalkan bagasi beratnya untuk dibawa kemudian dengan kereta lembu. Setibanya di Kuala Pilah pada petang yang suram, Encik Moore tinggal di sebuah rumah rehat lama yang tidak begitu selesa seperti yang lebih baru pada masa penulisan. Rumah rehat yang lebih lama terletak berhampiran padang. 

8. Dalam tahun 1938, rindu nostalgia pada masa lalu sambil merakam keindahan dan pesona kawasan Kuala Pilah yang tenang. Seorang pengarang bercerita tentang perintis Jelebu, membayangkan semangat pengembaraan dan persahabatan di kalangan pelombong dan penanam awal British melintasi sempadan daerah ke Rumah Rehat Kuala Pilah. Jalan berliku-liku melalui lembah-lembah terpencil yang dihiasi dengan sawah padi yang menghijau dan lereng-lereng hutan  memunculkan imej persekitaran yang tenang dan indah. 

Setibanya di Kuala Pilah, penulis menemui sebuah rumah rehat yang menarik dan memutuskan untuk bermalam di sana, terutamanya menikmati kesunyian untuk memilikinya sepenuhnya untuk diri mereka sendiri, menikmati setiap percutian yang tidak dijangka ini. kerana tiada pelawat lain di situ ketika itu.

9. Rumah Rehat di Kuala Klawang, Jelebu, telah ditutup secara rasmi dalam tahun 1949. Pengembara dinasihatkan untuk mencari penginapan alternatif di Rumah Rehat di Seremban, yang terletak 24 batu di sepanjang jalan utama, atau di Rumah Rehat Terbaik di Kuala Pilah, yang terletak 36 batu di jalan utama. Sila rancang perjalanan anda dengan sewajarnya dan pastikan anda mempunyai pilihan penginapan yang sesuai lebih awal. 

10. Pada 23 Jun 1963 - Pihak berkuasa  giat berusaha menarik pelancong ke Negeri Sembilan. Jawatankuasa Banglo Terhenti dan Pusat Peranginan Kesihatan Negeri Sembilan, yang dipengerusikan oleh Encik Lee Tee Siong, telah mengadakan lawatan ke Gunong Angsi, Ulu Bendol, dan Jeram Guntor di daerah Kuala Pilah untuk mengenal pasti lokasi yang sesuai untuk pusat peranginan kesihatan. 

Encik Lee mengumumkan bahawa Kerajaan Negeri Sembilan telah memperuntukkan $150,000 untuk pembangunan pusat peranginan kesihatan ini. Apabila rancangan telah dimuktamadkan, mereka akan mendapatkan kelulusan daripada Kerajaan Negeri. Pembiayaan ini bertujuan untuk pembinaan banglo berhenti, kantin, tempat letak kereta, jalan dekat, dan kemudahan penting lain di tapak terpilih. Inisiatif ini bertujuan untuk meningkatkan daya tarikan rantau ini sebagai destinasi pelancongan.

11. Rumah Rehat Kuala Pilah dibuka pada pada 2 Mei 1992. Mempunyai 10 bilik dan 4 chalet. Pada hari biasa, 1 bilik akan dikenakan bayaran RM70 dan chalet akan dikenakan bayaran RM180 manakala pada hari cuti 1 bilik akan dikenakan bayaran RM80 manakala chalet akan dikenakan bayaran RM200.

Kutipan Sewa Rumah Rehat dalam bulan Julai 1908

Gambar kenang-kenangan suatu pertubuhan di Kuala Pilah dalam tahun 1927

Keadaan Rumah Rehat Kuala Pilah yang terbiar lebih 10 tahun sebelum ini.

Keadaan Rumah Rehat Kuala Pilah kini setelah dibaikpulih





Keadaan dalaman di Rumah Rehat ini

Hutan Lipur Ulu Bendul sebagai produk pelancongan ke daerah Kuala Pilah
Jeram Tengkek di Kuala Pilah juga sering dikunjungi para pelancong

Bukit Senaling salah satu destinasi pendakian penggemar sukan lasak

Pemburuan
1. Dalam satu ekspedisi di Gemenchi dalam tahun 1890, Kapten Paterson dilaporkan diserang oleh seekor gajah liar. Serangan itu menyebabkan dia mengalami kecederaan serius, khususnya kecederaan di bahagian paha. Keadaan bertambah buruk apabila mesej dihantar dari Kuala Pilah meminta bantuan perubatan, menyebabkan Dr Hoad segera berlepas ke tempat kejadian sebaik pengangkutan tersedia. Bagaimanapun, perjalanan itu ditambah lagi dengan cabaran, terutamanya air sungai surut yang menyebabkan Paterson mengalami kesusahan semasa pengangkutannya ke Kuala Pilah. Kejadian ini menekankan bahaya pertemuan hidupan liar dan keperluan untuk langkah berjaga-jaga dalam aktiviti seperti memburu gajah.

2. Di Kuala Pilah, pada 16 November 1895, satu pemburuan berjaya dilakukan di dalam hutan berhampiran Rumah Rehat Kerajaan melibatkan setengah dozen orang Melayu, dua individu Cina, dan lapan anjing pariah terlatih milik Pengawas Danker. Pemburuan itu mengakibatkan seekor rusa besar dan tiga ekor babi ditembak, dengan daging itu diagihkan kepada pegawai kerajaan, penduduk bandar dan polis. Bagaimanapun, seekor rusa jantan yang kecil berjaya melarikan diri walaupun dua das tembakan dilepaskan ke arahnya. Pemburuan diakhiri dengan seekor babi mencederakan dua ekor anjing ketika melintas jalan berhampiran Residensi.

3. Dalam tahun 1947, Seekor gajah lembu jantan bersendirian yang menyebabkan kerosakan besar pada rumah dan tanaman, bersama-sama dengan harimau yang  memangsa lembu,  dibunuh di daerah Kuala Pilah oleh Timbalan Warden Permainan pada 18 dan 19 Mac, masing-masing.

E. KUALA PILAH SELEPAS PERANG DUNIA KEDUA


1. Penentangan Terhadap Komunis
Pada 30 April 1930, Parti Komunis Malaya (PKM) ditubuhkan di Kuala Pilah, Negeri Sembilan. PKM bergerak melalui kesatuan sekerja, pertubuhan, penerbitan akhbar dan sekolah Cina. Seterusnya, PKM menyusup ke dalam Kesatuan Sekerja untuk mengukuhkan pengaruh komunis.

Pada zaman pendudukan Jepun (1941-1945), PKM bertindak menjalinkan kerjasama dengan British dalam usaha memerangi Jepun.Mereka membentuk Malayan People's Anti-Japanese Army (MPAJA) atau Bintang Tiga pada tahun 1942 dan menerima bantuan senjata,latihan, kewangan, bekalan logistik dan perubatan daripada pihak British.

Selepas Jepun menyerah kalah, kekosongan politik berlaku di Tanah Melayu disebabkan oleh kelewatan British kembali ke Tanah Melayu. Keadaan ini memberikan peluang kepada PKM untuk meluaskan pengaruhnya. Bintang Tiga PKM melalui MPAJA keluar dari hutan dan melakukan kekacauan. Mereka melakukan kekejaman dan pembunuhan terhadap orang Melayu, Cina dan India yang didakwa pernah bersubahat dengan Jepun.

Pada 06/11/1945, satu pertempuran telah berlaku antara penduduk kampung dengan pengganas komunis di pekan Batu Kikir, Jempol Negeri Sembilan. Pertempuran berlak apabila sekumpulan penduduk di sekitar pekan Batu Kikir keluar beramai-ramai untuk menyelamatkan seorang guru agama yang ditangkap oleh pengganas komunis dan ditahan di markas komunis di Kuala Pilah. Guru agama tersebut, Tuan Haji Yahya telah ditangkap ketika menjalankan perniagaannya membeli getah keping di sebuah kedai di pekan tersebut.

Oleh kerana tentera Gurkha yang berkawal tidak berusaha membebaskan Haji Yahya, menyebabkan kira-kira 300 orang penduduk dari Kampung Lonek, Kampung Tebat, Kampung Tengah dan Kampung Batu Kikir yang sedang mengikuti seni mempertahankan diri di Masjid Lonek, 3 kilometer dari pekan Batu Kikir telah keluar untuk menyelamatkan guru tersebut. Maka berlakulah peperangan antara kedua-dua pihak. Pertempuran pada hari ini dalam tahun 1945 telah berakhir dengan kemenangan di pihak orang kampung. Pertempuran ini merupakan satu kejayaan besar kepada penduduk Tanah Melayu dalam usaha membanteras kegiatan komunis di Tanah Melayu. 

Apabila BMA mengambil alih pentadbiran di Tanah Melayu, MPAJA dibubarkan pada 1 Disember 1945. Walau bagaimanapun, PKM dibenarkan bergerak sebagai sebuah pertubuhan yang sah di Tanah Melayu. Keadaan ini memberikan peluang kepada PKM untuk mempengaruhi beberapa pertubuhan tertentu dengan ideologi komunis.

Dekad 1950-an

Pemandangan pekan Kuala Pilah dari udara dalam tahun 1956

Pemandangan jalan raya di pekan Kuala Pilah

Perjalanan  memasuki Jalan Besar Kuala Pilah

Satu-satunya Hotel dan Bar di Kuala Pilah dalam tahun 1950-an




Kelihatan sebuah stesen minyak di pinggir jalan di Kuala Pilah

Dua pegawai Pengakap Kuala Pilah beraksi dengan basikal mereka

Pakaian Wanita Melayu dalam suatu keramaian di Kuala Pilah

Rombongan Pengantin Melayu di Kuala Pilah dalam tahun 1950-an

Sekumpulan pelajar beruniform dan berkain pelekat sedang memasak dalam jambori mereka di Kuala Pilah

Pasangan Pengantin Melayu Kuala Pilah sedang disandingkan

Keadaan rumah sebuah keluarga Melayu di Kuala Pilah


Gambar berwarna suasana di sebatang jalan raya di Kuala Pilah pada penghujung 1950-an

Dekad 1960-an


Tiket-tiket Bas Syarikat Union Omnibus, Kuala Pilah

Panggung Wayang Majestic di pekan Kuala Pilah dalam tahun 1960-an

Dekad 1970-an




Dekad 1980-an

Pekan Batu Kikir dalam tahun 1980-an
Kuarters-kuarters kerajaan lama masih diduduki penjawat awam yang bekerja di Kuala Pilah

Kawasan padang di suatu petempatan dalam daerah Kuala Pilah

Kelab Ulu Muar

Bangunan Stesen Bas Kuala Pilah yang dibina dalam tahun 1980-an

2.  FELDA Kepis
Di Kuala Pilah, sejak ia diteroka pada tahun 1981, peneroka di Felda Kepis menjalankan aktiviti pertanian tanaman getah. Kebanyakan mereka berasal dari pelbagai negeri di Semenanjung Malaysia. Walau bagaimanapun, mereka juga menjalankan pelbagai aktiviti lain untuk menambah sumber pendapatan seperti perniagaan kedai runcit, kedai makan, penternakan dan pertanian.

Sejak 1982 Bahagian Industri Kampung (BIK) ditubuhkan di Kementerian Pembangunan Negara dan Luar Bandar (KPNLB) sebagai usaha yang lebih serius untuk mempergiatkan dan memperkemaskan program-program industri kecil di kawasan desa. Dalam konteks yang lebih luas program industri desa terangkum ke dalam pendekatan "pembandaran luar bandar" yang bertujuan untuk mempercepatkan pembangunan desa antaranya dengan menggalakkan industri kecil yang berasaskan kepada bahan-bahan mentah dan keluaran tempatan yang sedia ada. 

FELDA terus menjalankan peranan utama dengan menyediakan beberapa kemudahan yang mencukupi dan moden di rancangan FELDA, memastikan generasi peneroka seterusnya mendapat asas pendidikan yang elok dan wajar termasuk berpendidikan tinggi kepada yang sesuai untuk meningkatkan taraf  sosio ekonomi dan kualiti hidup mereka. Seterusnya di rancangan,  FELDA dapat menjana pelbagai aktiviti ekonomi lain seperti program usahawan, tanaman-tanaman buah dan sayuran serta ternakan (dibawah Gedung Makanan Negara) di samping merapatkan jurang antara bandar dan kawasan bandar kecil. Visi FELDA adalah untuk menjadi pemacu pembangunan penempatan negara yang progresif sambil menjalankan misinya iaitu menambah nilai untuk kepentingan peneroka.

Agensi-agensi pembangunan desa seperti Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA) dan Penubuhan Peladang Kawasan (PPK) diharapkan dapat meneraju proses industrialisasi desa ini, sebagai lanjutan daripada proses pemodenan pertanian. Pekebun-pekebun kecil yang berdaya maju dan inovatif perlu mendapat galakan dan insentif sewajamya. Kesediaan modal adalah kritikal pada peningkatan awal. 

Fasa kedua melibatkan industri hiliran dan perkhidmatan desa me!ibatkan subkontrak, pusat-pusat pemungutan, pemasaran dan pengagihan bagi keluaran industri desa, termasuk juga perkhidmatan peiancongan ke kawasan-kawasan desa tertentu yang mempunyai daya tarik pelancongan. Kerja-kerja subkontrak boleh dijalankan di desa bagi industri-industri kraf. jahitan, kerjatangan dan sebagainya. Contoh:.

Tikar pandak mempunyai kedudukan yang penting dalam tradisi masyarakat Negeri Sembilan, terutamanya di kawasan Kuala Pilah. Ia sering digunakan dalam acara keagamaan, majlis sosial, dan acara rasmi, menjadikannya lambang warisan yang dihargai oleh masyarakat.

Tikar pandak diperbuat daripada bahan seperti *mengkuang* (daun pandan sejenis). Proses pembuatannya melibatkan beberapa peringkat yang teliti, termasuk pengeringan dan pewarnaan daun sebelum dianyam untuk menghasilkan corak yang unik.Tikar ini hadir dalam pelbagai saiz dan bentuk, seperti bentuk segi empat panjang dan segi empat sama, untuk pelbagai tujuan penggunaan.

Corak yang dihasilkan sering merangkumi motif geometri atau tradisional yang diilhamkan oleh alam semula jadi.Ia digunakan dalam pelbagai upacara dan acara, sama ada formal atau santai. Tikar ini berfungsi sebagai alas duduk atau hiasan dalam majlis tertentu. Motif hiasan yang ditonjolkan, sering menggunakan warna-warna cerah, dianggap sebagai bukti kepakaran dan kreativiti pengrajin. Motif ini mungkin termasuk rekaan flora atau corak abstrak yang mencerminkan estetika tempatan.

3. Tokoh-tokoh Anak Jati Negeri Sembilan
Jabatan Pendidikan Negeri Sembilan mengetengahkan sembilan tokoh anak jati negeri itu sebagai paparan wajah kemerdekaan pada papan iklan diod pemancar cahaya (LED) di lapan daerah bermula hari ini hingga 16 September 2023. Rakyat secara keseluruhannya dapat melihat dan mengetahui jasa dan pengorbanan tokoh tersebut yang merupakan anak kelahiran negeri ini.

Tokoh terbabit adalah Tuanku Abdul Rahman Almarhum Tuanku Muhammad (Yang di-Pertuan Agong Pertama Persekutuan Tanah Melayu); Yamtuan Antah Yamtuan Radin (mempertahankan kedaulatan Seri Menanti pada 1876); Abdul Qahar Mukmin (Pendekar Siamang Gagap iaitu Panglima Angkatan Perang). Datuk Syeikh Ahmad Mohd Said (pembaca doa kesejahteraan Hari Kemerdekaan Tanah Melayu 31 Ogos 1957); Datuk Siti Rahmah Kassim (Wanita Gelang Merdeka); Tan Sri Zainal Abidin Ahmad Za'aba (Pendeta Za'aba); Sarjan Hassan Othman; Tauke Tung Yen (pelombong bijih timah membangunkan Kuala Pilah) dan legenda badminton negara Datuk Punch Gunalan.

Sementara itu, Menteri Besar Datuk Seri Aminuddin Harun menyifatkan paparan berkenaan adalah sumber ilmu kepada masyarakat mengenai hasil usaha dan dedikasi daripada tokoh kemerdekaan negara ini. Tidak dilupakan juga 7 orang anak jati Kuala Pilah yang pernah semasa hidup mereka menyumbang kemahiran dan keunggulan mereka kepada masyarakat setempat mahupun Malaya pada amnya. Mereka adalah:

1. Zainal Abidin bin Ahmad dan nama gelaran beliau ialah Za'ba. Beliau dilahirkan pada 16 September 1895, bersamaan 26 rabiul awal, tahun hijrah 1313, bertempat di kampung Bukit Kerdas, Batu Kikir,Jempol, Daerah KualaPilah, NegeriSembilan.

2. Dato' Haji Muhammad Yusof (1900-1980) adalah seorang pendidik Malaysia yang terpilih sebagai "Tokoh Guru Kebangsaan" pada tahun 1979. Kerana menghargai ketokohannya serta mengenang jasanya terhadap PIBG Sekolah Menengah Linggi, sekolah tersebut telah menukarkan namanya kepada Sekolah Menengah Datuk Muhammad Yusof pada 21 Ogos 1982. Dilahirkan pada 17 September 1900 di Batu Kikir, Kuala Pilah, Haji Muhammad adalah adik kepada Allahyarham Pendita Za'ba.

3. Lebai Maadah atau nama penuhnya Muhammad Maadah bin Layang (1895-1943) merupakan pelapor fahaman Kaum Muda yang banyak membawa perubahan penting di Tanah Melayu dan dilaporkan pernah menjadi guru kepada Shamsiah Fakeh. Beliau lahir pada tahun 1895 di Kampung Jeram Tengkek, kira-kira 28 km dari Kuala Pilah.

4. Tokoh kaum muda, ialah Allahyarham Ustaz Hashim Abdul Ghani  generasi kedua dari Madrasah Aliah Islamiah, Pelangai Kuala Pilah yang ditubuhkan oleh Almarhum Maulana Lebai Maadah Layang. Allahyarham dilahirkan pada 5 Julai 1927 di Kampong Sungai Dua Kecil, Kuala Pilah. Ustaz Hashim cukup terkenal lantaran tulisan-tulisan beliau dalam media cetak berhubung dengan percanggahan pendapat dengan kaum tua. 

5. Shamsiah Fakeh (1924-2008) juga dikenali sebagai "Ratu Rimba Malaya" ialah tokoh feminis, nasionalis, pejuang dan reformis berhaluan kiri Tanah Melayu.
Dilahirkan di Kuala Pilah, Negeri Sembilan, semangat nasionalisme Shamsiah Fakeh tercetus selepas mendengar syarahan daripada ketua-ketua UMNO dan PKMM ketika itu. Beliau perlahan-lahan melibatkan diri dengan PKMM berikutan perbincangan beliau dengan Wahi Anuwar, seorang ketua PKMM.

Seorang pemidato yang digeruni, beliau diperhatikan oleh kedua-dua parti politik; akhirnya beliau memilih menyertai sebahagian daripada PKMM pada tahun 1945, dengan kepercayaan ia lebih komited untuk mencapai kemerdekaan Malaya. Pada tahun berikutnya, Shamsiah mengambil peranan sebagai ketua bagi sayap wanita PKMM daripada Aisyah Ghani (seorang veteran ketua UMNO dan senator wanita pertama) dan AWAS.

6. Allahyarham Tun Datuk Seri Utama Abdul Ghafar bin Baba (18 Februari 1925 – 23 April 2006) merupakan Timbalan Perdana Menteri di bawah pemerintahan Perdana Menteri, Tun Dr. Mahathir bin Mohamad. Abdul Ghafar bin Baba mula memegang jawatan Timbalan Perdana Menteri pada 10 Mei 1986 sehingga 15 Oktober 1993. Kehadiran beliau dilihat sebagai tokoh penstabil politik Malaysia, ikon 'tokoh politik kampungan' yang berjiwa Melayu tulen.

Beliau dilahirkan pada 18 Februari 1925 di Tebat Kering, sebuah solok terpencil dikelilingi oleh hutan belukar dan kebun getah terletak di Kampung Bukit Tembun, daerah Kuala Pilah, Negeri Sembilan kepada kedua-dua ibu bapa penghijrah dari Melaka, iaitu Baba Abdullah yang berasal dari Sungai Udang, Melaka Tengah dan isterinya, Saodah Abdullah yang berasal dari Bemban, Jasin.

7. Profesor Madya Dr Mohd Rosli Saludin (25 September 1962 – 4 April 2024 ialah seorang tokoh adat dari Malaysia yang menjadi rujukan berkenaan Adat Perpatih di Negeri Sembilan. Beliau telah dinobatkan sebagai Warisan Kebangsaan bagi kategori Orang Hidup oleh Jabatan Warisan Negara Malaysia pada 2018. Mohd Rosli dilahirkan di Kampung Dioh Kecil, Kuala Pilah, Negeri Sembilan pada 25 September 1962.

Kuala Pilah Kini

Pemandangan bandar Kuala Pilah dari satelit
Jambatan besi (lama) dan Jambatan konkrit (baru) di Batu Kikir
Persimpangan jalan Raya ke Senaling (kanan) dan ke Batu Kikir (kiri)
di bandar Kuala Pilah kini
Jalan raya ke Batu Kikir di pekan Kuala Pilah

Masjid Jamik Kuala Pilah
Stesen Bas Kuala Pilah terletak di sebelah kiri jalan ini


Kesibukan di bandar Kuala Pilah kian terasa terutama pada hujung minggu

F.  MASA DEPAN KUALA PILAH

Majlis Daerah Kuala Pilah mempunyai sasaran untuk dinaiktaraf sebagai Majlis Perbandaran Kuala Pilah menjelang tahun 2025 dengan memenuhi syarat kelayakan penduduk melebihi 150,000 orang dan hasil tahunan melebihi RM 20 juta. Pada tahun 2025, diunjurkan penduduk Daerah Kuala Pilah akan mencapai 94,449 orang. Dengan cadangan projek, program dan zon pembangunan masa hadapan di Daerah Kuala Pilah sehingga tahun 2035, dijangkakan kawasan tepubina perbandaran seperti perumahan, komersial dan perindustrian akan terus meningkat dari hanya 2,022.39 hektar tanah pada tahun 2019 kepada 7,102.41 hektar, dengan pertambahan sebanyak 5,080.02 hektar kawasan bercukai iaitu zon pembangunan.

Cukai yang akan dikutip dari pembangunan di kawasan seluas 6,767.63 hektar kawasan perumahan, 167.79 hektar kawasan komersial dan 166.99 hektar tanah perindustrian pada tahun 2035 dijangka akan terus meningkatkan hasil pendapatan majlis pada masa hadapan sekurang-kurang sebanyak sekali ganda selaras dengan taraf MDKP sebagai Majlis Perbandaran. Peningkatan keberkesanan pentadbiran daerah juga memerlukan langkah-langkah tersusun termasuk dari aspek sistem penyampaian, kemudahan dan akses perkhidmatan kepada pengguna serta guna tenaga.

Peningkatan Kutipan Hasil bagi Kuala Pilah pada masa depan

Persempadanan semula pentadbiran MDKP akan memberi kesan positif dalam membantu mencapai wawasan pembangunan daerah, membawa kepada perluasan kawasan sekaligus berpotensi meningkatan pendapatan hasil cukai menerusi penjanaan sumber pendapatan baharu. Pelaksanaannya memerlukan perancangan yang komprehensif dan terperinci terutamanya dari aspek penyelarasan penyediaan perkhidmatan serta perancangan pembangunan.

Kawasan Majlis Perbandaran Kuala Pilah pada masa depan

Bandar-bandar adalah asas peradaban moden, memainkan peranan penting dalam pembangunan budaya, ekonomi, dan sosial setiap negara. Mereka adalah pusat inovasi, budaya, dan sejarah, sering kali mencerminkan warisan dan kemajuan sebuah negara. Kuala Pilah, sebuah bandar yang dinamis di jantung Malaysia. Peranan bandar seperti Kuala Pilah melampaui kepentingan geografinya; mereka adalah hab perdagangan, pendidikan, dan gaya hidup:

1. Bagi pelawat, mereka yang merancang untuk mengunjungi Kuala Pilah kerana warisan budaya yang kaya dan tarikan pelancongannya. Kuala Pilah juga mempunyai beberapa tempat tarikan pelancongan warisan dan ekopelancongan.Taman Rekreasi Ulu Bendul, Empangan Talang, Perkampungan Budaya Terachi, Bandar Diraja Seri Menanti, Hutan Lipur Batu Maloi, Gunung Pasir dan Jeram Tengkek adalah tempat-tempat yang sentiasa dipenuhi pengunjung  terutamanya pada hujung minggu

2. Dari perspektif golongan Profesional dan Perniagaan, mereka adalah Individu yang mencari peluang perniagaan atau maklumat mengenai landskap ekonomi Kuala Pilah. Sebuah kilang peluru paling canggih di negara ini bakal dibina di Senaling, Kuala Pilah oleh sebuah syarikat dengan nilai pelaburan permulaan berjumlah RM80 juta. 

3. Manakala dari Minda Pelajar dan Penyelidik Akademik pula, mereka mengkaji aspek sejarah, budaya, atau demografi Kuala Pilah. Kuala Pilah berpotensi menjadi hab pendidikan kerana di daerah ini bukan sahaja ada Universiti Teknologi Mara (UiTM), malah juga institusi pengajian yang lain. Oleh itu, keberadaan institusi ini dapat dirasai dan memberi impak yang positif kepada masyarakat di dalam daerah ini.

4. Akhir sekali, bagi penduduk tempatan, mereka mencari maklumat terkini tentang pembangunan bandar mereka dan tren masa depan. Kerajaan akan membina dua jalan baharu yang menghubungkan Langkap-Tengkek dan Ulu Sepri-Seri Menanti, di sini bagi mengatasi masalah kesesakan bandar ini. Projek berkenaan yang dianggarkan menelan belanja RM154 juta akan menjadi laluan alternatif kepada pengguna bagi mengurangkan kesesakan. 

Projek ini adalah 'Rolling Plan' (RP) pertama untuk Parlimen Kuala Pilah yang dijangka dapat dimulakan selepas pertengahan tahun depan yang mana Jabatan Kerja Raya (JKR) bertindak sebagai agensi pelaksana projek. Usaha ini akan memberi kelebihan kepada penduduk dari Jempol dan pengguna lain, berikutan mereka boleh menggunakan jalan ini sebagai laluan alternatif bagi mengelakkan kesesakan, terutama pada hujung minggu dan hari perayaan.

5. Kuala Pilah 2 akan dibangunkan sejajar dengan perancangan Kuala Pilah ke arah Majlis Perbandaran pada tahun 2025. Menurut Ketua Bahagian Korporat & Pelancongan Majlis Daerah Kuala Pilah, Tengku Nur Diyana Syamimi Tengku Zolnurin usaha ini selaras dengan peningkatan populasi penduduk di situ dengan sasaran populasi 150,000 berbanding 75,000 ketika ini. 

G.  PENUTUP

Perkembangan Kuala Pilah, dari sebuah kampung menjadi sebuah pekan dan seterusnya berkembang sebagai sebuah bandar yang pesat, adalah dipengaruhi oleh. berbagai-bagai aspek kehidupan dari segi politik,sosial dan ekonomi. Proses perkembangan ini telah melalui berbagai bentuk perubahan yang dihasilkan oleh manusia di sana.

Kuala Pilah terdiri daripada tiga jenis kampung iaitu Kampung Tradisional, Kampung Baru dan juga Kampung Orang Asli. Kampung Tradisional ini merupakan tanah pusaka yang biasanya didiami oleh golongan melayu manakala kampung baru biasanya didiami oleh tiga kaum terbesar di Malaysia. Kampung Orang Asli pula didiami oleh masyarakat orang asli.

Berdasarkan pada statistik tahun 2000,penduduk daerah kuala Pilah adalah seramai 63,541 orang iaitu iaitu 7.66% daripada jumlah penduduk Negeri Sembilan(829,774). Dengan kadar pertumbuhan 1.8% setahun, penduduk Kuala Pilah pada Tahun 2006 dianggarkan sebanyak 70,403 orang.Walaubagaimanapun, mengikut kiraan semasa pilihan raya Umum Tahun 2003 oleh Jabatan Penerangan mendapati anggaran penduduk Kuala Pilah adalah sebanyak 77,448 orang.

Tumpuan pembangunan di daerah Kuala Pilah adalah dalam bidang pertanian dan sumber ekonomi ialah kelapa sawit, getah, ternakan, sayur-sayuran, padi, buah-buahan dan kayu-kayan. Keadaan bentuk muka bumi yang berbukit-bukit di Kuala Pilah dengan hutan simpan yang luas menjadikan suasana alam semulajadi nyaman dan selesa didiami serta berpotensi untuk dijadikan daya tarikan pelancong didalam dan luar negeri.

Terdapat beberapa kawasan yang telah dikenal pasti sebagai pusat perlancongan seperti Taman Rekreasi Ulu Bendul, Hutan Lipur Jeram Tengkek dan Perkampungan Homestay yang mengalu alukan kedatangan pengunjung yang ingin menikmati dan merasai suasana kehidupan di kampung. 

Tumpuan daerah Kuala Pilah ialah dalam bidang pertanian dan penternakan sebagai sumber utama ekonomi. Bidang-bidang pertanian yang utama ialah getah, kelapa sawit, padi dan buah-buahan serta tanaman Drogon Fruits.

Pada keseluruhan 95% daripada semua pekan, perkampungan tradisional, kampung baru telah mendapat kemudahan asas seperti jalanraya, bekalan elektrik dan bekalan air kecuali beberapa buah perkampungan orang asli. Keseluruhan rangkaian jalan raya yang terdapat di daerah Kuala Pilah ialah Jalan Persekutuan 102 km, Jalan Negeri 274 km dan Jalan Kampung ialah 602 km (di kenali sebagai Jalan Pegawai Daerah).

Kemudahan-kemudahan asas dan sosial yang terdapat di daerah Kuala Pilah adalah seperti berikut:

1. **Kemudahan Penjagaan Kesihatan**

 - **Hospital Daerah**: 1

 - **Pusat Kesihatan**: 7

 - **Klinik Desa**: 14

 - **Rumah Bidan Kerajaan**: 8

 - **Klinik Pergigian**: 1

 - **Jumlah Kemudahan Penjagaan Kesihatan**: 31

Terdapat sejumlah 31 kemudahan penjagaan kesihatan, yang mencadangkan tahap akses yang sederhana kepada penjagaan kesihatan untuk penduduk tempatan. Kehadiran pelbagai jenis klinik dan hospital menunjukkan pendekatan menyeluruh terhadap perkhidmatan kesihatan, walaupun mungkin terdapat keperluan untuk pilihan penjagaan kesihatan yang lebih khusus bergantung kepada kepadatan penduduk kawasan itu.

2. **Institusi Pendidikan**

 - **Sekolah Menengah**: 10

 - **Sekolah Rendah**: 36

 - **Sek Rendah Jenis Kebangsaan (C)**: 10

 - **Sek Rendah Jenis Kebangsaan (T)**: 2

 - **Kolej Matrikulasi**: 1

 - **UiTM Cawangan Kuala Pilah**: 1

 - **Jumlah Institusi Pendidikan**: 60

Dengan 60 institusi pendidikan, nampaknya terdapat penekanan yang kuat terhadap pendidikan. Majoritinya adalah sekolah rendah (Sekolah Rendah), mencadangkan tumpuan kepada pendidikan awal. Tambahan pula, kepelbagaian institusi pendidikan, termasuk yang menyediakan perkhidmatan khusus kepada kumpulan etnik yang berbeza (contohnya, Sek Rendah Jenis Kebangsaan), menunjukkan usaha untuk menampung kepelbagaian budaya dalam pendidikan.

3. **Kemudahan Keagamaan**

 - **Masjid**: 68

 - **Surau**: 297

 - **Gereja**: 1

 - **Tokong**: 13

 - **Kuil**: 8

 - **Jumlah Kemudahan Keagamaan**: 388

Sebanyak 388 kemudahan keagamaan menunjukkan kehadiran yang ketara dalam kehidupan keagamaan dan kerohanian dalam masyarakat. Bilangan Surau yang tinggi (297) menunjukkan bahawa terdapat masyarakat Islam yang cergas. Kepelbagaian struktur agama lain menunjukkan masyarakat berbilang agama, yang boleh memupuk toleransi dan perpaduan sosial.

4. **Kemudahan Komuniti dan Rekreasi**

 - **Balai Raya**: 87

 - **Dewan Orang Ramai**: 8

 - **Kompleks Sukan**: 1

 - **Pusat Giat Mara**: 1

 - **Jumlah Kemudahan Komuniti dan Rekreasi**: 97

Dengan sejumlah 97 kemudahan komuniti dan rekreasi, nampaknya ada tumpuan untuk menyediakan ruang untuk perhimpunan dan aktiviti komuniti. Balai Raya dan Dewan Orang Ramai berfungsi sebagai tempat penting untuk interaksi sosial dan acara komuniti.

5. Kemudahan Membeli belah

Antara tempat membeli-belah yang terdapat di Kuala Pilah ialah Gedung Sri Minang yang terletak di pusat Bandar Kuala Pilah, Pasaraya Econsave yang terletak di Melang, Kuala Pilah dan juga pasaraya Giant yang terletak di Kampung Kayu Ara, Melang, Kuala Pilah. Di samping itu juga, penduduk di Kuala Pilah berpeluang berkunjung ke Pasar Tani pada setiap hari sabtu untuk membeli hasil tani penduduk kampung. 

Bagi mereka yang pulang dari kerja dan tidak sempat untuk menyediakan juadah makan malam tidak perlu bimbang kerana mereka boleh membeli pelbagai juadah makanan di pasar malam Kuala PIlah dan pasar malam Melang. Pasar malam Kuala PIlah terletak di pusat Bandar Kuala Pilah yang dibuka pada setiap hari bermula pukul enam petang manakala pasar malam Melang terletak berdekatan dengan Pasaraya Econsave yang dibuka pada setiap hari Jumaat. Wallahualam.

      Kalau nak tahu podihnya lado,
         Ditumbuk-tumbuk digiling-giling,
           Kalau nak tahu banyaknya jando,
    Di Kuala Pilah jalan Senaling

Kuala Pilah .....Macam-macam ada


RUJUKAN:

Sila klik pada pautan di bawah bagi membaca dan menganalisis dokumen-dokumen daripada Arkib Akhbar Singapura

  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article
    1 July 1896 - From our Coi renfondeni.) Kwila Htajk, 25th Ju.tt. Mi;. Da I'iia. late Manager of the Batu Benawah Gold Mining Co., arrived here two days ago with Mr. Hagano. The latter i* suffering from a bad attack of fever, and will remain in Kuala I'ilah for some time
    286 words
  • Article thumbnail
    The Straits Budget / Article
    7 July 1896 - From our Correspondent.) Kuala Pilah 25th Jane. Mr. Da Pra, late Manager of the Batu Bersawah Gold Mining Co., arrived here two days ago with Mr. Ragano. The latter is suffering from a bad attack of fever, and will remain in Kuala Pilah for some time before*
    288 words
  • Article thumbnail
    Pinang Gazette and Straits Chronicle / Article
    18 August 1899 - JB9S. The following extiacts from Mr. E. W. *****'s administration report on Negri Sembilan for 1898 are published as being of special interest to the general reader:— Installation of the Yang di per Tuan. On the 7th of May, His Highness Tungku Muhammad, C.M. G., the
    1,981 words
  • Article thumbnail
    Malaya Tribune / Article
    27 November 1917 - (From a Correspondent.) The Willison's Circus is comic,, to Kuala Pilah on Wednesday, th 28th instant, and will put np i tent on the vacant land oj posit* the Government Rest house for five night performances, and afterwards will proceed to Tampin. TL« Ctntonese wayang known as
    370 words
  • Article thumbnail
    Pinang Gazette and Straits Chronicle / Article
    29 November 1917 - .—“M.T.” It is interesting to note that Kuala Pilah is a rapidly rising town. There are five «hop houses under construction, three have just been completed at Market Street, and the Chinese School building at Main Street should be finished by the end of next month. A
    .—“M.T.”  -  283 words
  • Article thumbnail
    Malaya Tribune / Article
    4 January 1919 - Developments in Lipis. A correspondent of the Malay Mail writes Kuala Lipis wan fuller than usual of visitors for the Christmas holidays. The Resthouse was overcrowded and the European residents all entertain, rd guests from various parts of the country. Among the guests of tbe Hon Mr C
    815 words
  • Article thumbnail
    The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (1884-1942) / Article
    15 October 1924 - Motorists' Experience at Kuala Pilah. Our Seremban correspondent writes: On Sunday afternoon, Mr. Lyel, manager f of Messrs. Fraser and Neave, Seremban* had an exciting: experience. He and Mrs. I Lyel motored to Kuala Pilah, i n his Chevrolet car, which was left on a level
    175 words
  • Article thumbnail
    The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (1884-1942) / Article
    12 April 1930 - CHASE AFTER MALAYAN MILESTONES. THREE MEN IN A CAR. Impressions of a Thousand Miles of Road. I The Malay Mail gives the following account of a Chevrolet run: We set out on our chase of a thousand milestones expecting to be bored. But then* is surprising variety m milestones, even
    1,623 words
  • Article thumbnail
    Malaya Tribune / Article
    8 February 1932 - HIS EXPERIENCE IN PAHANG. ADDRESS BY MR. S. SINNADURAI. Mr S Sinnadurai ''elivered the following address at the Kuala Lumpur Rotary Club on Pe -The subject on which lam to speak now •■My experience in Pahang." Before I proceed to the subject proper I propose to g.ve
    2,393 words
  • Article thumbnail
    The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (1884-1942) / Article
    27 April 1932 - HINTS FOR TOURISTS Information from Malayan Office IFrom Our Own Correspondent] London. One see* advertisements in the papers advertising motoring for tourists in Malaya. In Uite connection the Malayan Office has brought out an interesting leaflet giving the most detailed information about motoring in Malaya which is
    1,428 words
  • Article thumbnail
    Pinang Gazette and Straits Chronicle / Article
    14 May 1932 - Mr. Leong Yew Koh of Tpoh. is spooling a short holiday at Pangkor. Mr. and Mrs. J F. Ardron, of the Naval Base are going on leave by the Ranpara. Mr. 0 V Bailey, of Evatt and 00., leaves Ingapore for home on leave by the Ranpura.
    456 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article
    26 May 1933 - FOOD RATIONED AT FRASER'S HILL. Coolie Lines Swept From Pahang Into Selangor. Scenes of indescribable tenfusion have been caused by the tremendous landslide on the Gap Road to Fraser's Hill. Communications have been broken oil", the water supply has failed and food is being
    1,024 words
  • Article thumbnail
    The Straits Budget / Article
    1 June 1933 - FOOD RATIONED AT FRASER’S HILL. Coolie Lines Swept From Pahang Into Selangor. Scenes of indescribable confusion have been caused by the tremendous landslide on the Gap Road to Fraser’s Hill. Communications have been broken off, the water supply has failed and food is being
    1,017 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article
    25 November 1933 - "Three Men In Malaya"—Mr. Sidney's Books —The Men Of Rembau —A Stronghold Of Matriarchy Cynics On Armistice Day. (By the Kuala Lumpur Correspondent) I have Just finished reading Mr. Richard Sidney's novel, Three Men In Malaya," published locally a few weeks ago, and must
    2,851 words
  • Article thumbnail
    The Straits Budget / Article
    30 November 1933 - “Three Men In Malaya Mr. Sidney’s Books—The Men Of Rembau —A Stronghold Of Matriarchy Cynics On Armistice Day. (By the Kuala Lumpur Correspondent) I have just finished reading Mr Richard Sidney’s novel. Three Men in Malaya,” published locally a few weeks ago. and must
    2,842 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article
    27 October 1935 - (From A Special Correspondent) Malacca. P*<)K the first time for a number of years a once popular hockey fixture between the Malacca Club and the Sungei I'Jong Club (Seremban) was revived on Saturday week on the Malacca Club ground. The two teams consisted entirely of Europeans,
    609 words
  • Article thumbnail
    The Straits Budget / Article
    31 December 1936 - Mr. and Mrs. L. J. B. Madden have I returned to Taiping after a holiday 1 at Home Mr. P. P. Marriott, manager of Petaling Tin, has left for Europe in the Antenor on leave. Mr. and Mrs. Mills, of Ipoh Tin Dredging. Ltd., are returning to
    497 words
  • Article thumbnail
    The Straits Budget / Article
    8 December 1938 - WHILE here I wished that I could hear something about the Jelebu pioneers. The opening-up of this district is still within living memory, and there was a sporting and devil-may-care flavour about those early British miners and planters in Jelebu. riding thirty miles over the mountains to compete
    228 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article
    18 June 1951 - At Kuala Filah HERHAPS the only one of the major English schools of the Federation which is lucky enough to possess a record of its opening day is the Tuanku Mohamed School m Kuala Pilah. Negrl Sembilan. In 1931 this schooi received a letter from its first headmaster, Mr.
    559 words
  • Article thumbnail
    23 February 1957 - STRAITS TIMES SPECIAL FEATURE CAR TOUR OF MALAYA HALF A CENTURY AGO X^O LADIES had travelled through the peninsula in a 10 h.p. single cylinder Adams car. "The journey had also been done in de Dions of all sizes, Alldays, Daimlers, Fiats and other cars. De Dion cars were to
    HTS  -  1,375 words

  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article, Illustration
    28 July 1988 - Sun Vat Sen Villa was once the meeting place of Chinese revolutionaries, and named after the greatest of them all. You can now find out more about the part Singapore played m the overthrow of the Manchurian government m a short video film, says TAN BAN HUAT.
    1,009 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article, Illustration
    2 December 1990 - Historical sights Malaysia has its own Leaning Tower of Pisa a pagoda-shaped clock tower m Teluk Intan, Perak. It tilts somewhat like the famous Pisa tower, showing that the town at the confluence of two rivers, the Sungei Bidor and Sungei Perak, is slowly sinking.
    896 words

  • Article thumbnail
    The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (1884-1942) / Article
    11 July 1898 - Anything was better than getting left' at Singapore so much I decided. Anything included Pasoh and that meant up the west coast, down the east, and right across the Peninsula. Every one said don't every one who knew anything about it. People who didn't said,
    2,254 words
  • Article thumbnail
    The Singapore Free Press and Mercantile Advertiser (Weekly) / Article
    14 July 1898 - Anything was better than getting left' at Singapore so much I decided. Anything included Pasoh and that meant up the west coast, down the east, and right across the Peninsula. Every one said don't every one who knew anything about it. People who didn't said,
    2,248 words
  • Article thumbnail
    Pinang Gazette and Straits Chronicle / Article
    4 January 1927 - REMARKABLE RELIEF WORK. By noon on Saturday, says the T O.SI. of January 3, the fl >ods in Kuala Kangsar Lad subsided and the Perak River, which had d ne an enormous damage to property, 1 al receded to its bed. The water rose to
    3,595 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article
    31 August 1927 - K. Pilah Southwards General Conclusions. By R. J. H. Sidney, M.A., F.R.G.S. .Johore Bahru, August 29. After my praise of the Negri Sembilan authorities it is nsrciSSTJ la all fairness to add that out of Kuala Pilah on the Tampin Koad there was nu direction that
    1,945 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times Annual / Article, Illustration
    1 January 1938 - H OUSEKEEPING in Halting BUNGALOWS by Lily K insey I FIRST went to Malaya in 1910, and as a good deal of my time was spent with my husband in halting bungalows, the Aery existence of which may have been forgotten in these days of asphalt roads and rapid transport,
      -  1,249 words
  • Article thumbnail
    The Straits Times / Article, Illustration
    16 June 1948 - THE MUAR'S THEFT FROM THE JEMPOL E.H.G. DOBBY By DR. WHEN you cross the Muar River near the coast it is so sluggish, and smug that you cannot think of it as a go-getter with a criminal history. Yet further upstream the Muar has been stealing water, so that part
      -  1,130 words
  • Article thumbnail
    22 September 1949 - Security force\* 4i Arrest Large Number Ot Bandit Sympathisers Early in the morning on JSept. 20, three male Chinese were asleep in a house in Ayer Papan in Batu (iajah area (Perak) when three bandits forced open lhe door. The bandits
    821 words
  • Article thumbnail
    The Straits Budget / Article
    3 July 1963 - SEREMHAN, June 23. The authorities here are out to woo tourists. The Negri Semhilan Halting Bungalow and Health Resort Committee, with Mr. Lee Tee Siong as chairman, today toured Gunong Angsi, Clu Bendol, and Jcram Gunlor in the Kuala Pilah district looking lor suitable sites
  • Sila klik pada pautan di bawah bagi membaca dan menganalisis dokumen-dokumen daripada Arkib Negara Malaysia 

Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
17 JUL 1952
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0567687W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
16 AUG 1946
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0688002W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
8 MAY 1918
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0444781W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
30 AUG 1897
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0427811W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
30 APR 1947
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0569223W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
25 AUG 1913
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0440712W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT


Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
9 FEB 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0432936W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
9 JAN 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0432777W
Hit
:
.
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT

Sejarah Rumah Rehat dan Halting Bungalow di daerah Kuala Pilah

Assalamualaikum buat semua pembaca dan peminat Blog Atok ini. Selawat dan salam buat Junjungan Besar kita Saidina Muhammad ibni Abdullah, na...