Memaparkan catatan dengan label Sultan. Papar semua catatan
Memaparkan catatan dengan label Sultan. Papar semua catatan

Jumaat, 20 September 2024

Kisah Sultan dan Pertanian di Kuala Langat

Salam buat semua. Salam Maulidur Rasul.Syukur Alhamdulillah, kita kini telah berada dalam bulan Rabiul Awal, bulan keputeraan Baginda Junjungan besar kita, Nabi Muhammad SAW. Seharusnya kita teramat gembira dengan kesempatan yang kita peroleh kerana dalam bulan yang diberkati ini kita diminta memperbanyakkan selawat ke atas junjungan mulia ini, meghadiri majlis-majlis ilmu menceritakan pengorbanan baginda dalam menegakkan hukum Allah dan Islam di muka bumi ini. Seharusnya kita bergembira dan bertambah keimanan kita kerananya. 

Okay,okay. Atok dan Wan happy sokmo. Kami baharu sahaja balik bertandang dari rumah besan terbaharu kami di Tumpat, Kelantan. Rombongan bas kami seramai 44 orang itu telah berjaya membawa balik kenangan terindah di sana, di samping ole-ole sebagai buah tangan dari Pantai Timur.

Baiklah, entri Atok kali ini pasal Jugra, Sultan dan Pertanian. Selain memerintah, sultan-sultan kami  di Jugra dahulu minat berkebun. Bukan sekadar minat, bahkan setiap ruang yang ada di tanah milik mereka, habis ditanami. Kalaulah bukan kerana pakaian rasmi dan kebesaran istana, pasti ramai menyangkakan sultan itu Wak Kebun dari Kelanang. Cerita pasal padi, durian, tebu dan kelapa, semuanya dalam kepala baginda. Bukan sahaja minat yang mendalam, bahkan baginda membantu pekebun-pekebun lain dengan wangnya sendiri sebagai modal membuka kebun dan ladang mereka.

So, Atok koreklah cerita-cerita di internet pasal hebatnya sultan kita ini. Bukan baginda seorang, bahkan anakanda serta cucunda baginda turut sama meminati perkebunan ini. Inilah yang dikatakan Kepimpinan Melalui Teladan. Bukan macam pemimpin sekarang, Cakap Tak Serupa Bikin.Hehehe. So, korang layan jer, ya. Wassalam.

Kuala Langat 1910: Suasana di tebing Sungai Langat, kelihatan perahu penambang yang membawa muatan dari Bandar Temasha 

1.  Sultan dan Padi

Masyarakat Melayu tradisional sebagai budaya petani-peladang, di mana individu tinggal di kampung-kampung kecil ("kampong") yang dikelilingi oleh pokok palma dan pokok buah-buahan. Penduduk kampung memiliki bidang tanah individu, yang mana mereka bekerjasama untuk menanam padi, dan menambah pendapatan mereka dengan ikan dari sungai dan laut berhampiran. Kehidupan sara diri di kampung-kampung ini dianggap aman dan memuaskan, dengan keperluan sederhana dipenuhi oleh hasil masyarakat sendiri. Sebenarnya, dengan pendapatan sebanyak $4 sahaja telah dapat memenuhi keperluan makanan mereka sekeluarga selama sebulan pada masa itu.

Daerah Kuala Langat di Selangor merupakan sekumpulan kampung yang terletak di dataran sekitar perkebunan diraja di Jugra dan di sepanjang pantai. Walau bagaimanapun, ia tidak mempunyai tanah padi yang luas (sawah padi), menunjukkan bahawa ia tidak digunakan terutamanya untuk penanaman padi.

Semasa pemerintahan Sultan Muhammad, tanaman padi tertumpu sebahagian besarnya di sepanjang Sungai Selangor dan Langat. Penanaman padi menjadi pekerjaan utama penduduk Selangor bukan semata-mata pilihan mereka. Menurut satu sumber yang boleh dipercayai, "[Kehadiran] rakyat petani, di Selangor adalah hasil daripada usaha Sultan untuk membangunkan potensi pertanian negeri."

Pada tahun 1859, Sultan Muhammad mangkat dan digantikan oleh Sultan Abdul Samad. Pada masa itu terdapat "sawah" (sawah berair) di Kuala Selangor dan "ladang" (sawah kering) di pesisir sungai Langat. 

Pada tahun 1862, wabak hawar ternakan (rinderpest) berlaku, dan boleh dikatakan semua kerbau di Selangor mati. Hanya tinggal sepuluh atau dua belas ekor yang melarikan diri ke dalam hutan dan menjadi liar. Ini berlaku di kawasan kejiranan Jeram.

Hasil daripada ini ialah rakyat Selangor (petani atau petani) berhenti bekerja di "sawah" mereka, seolah-olah mengaku kalah. Sultan Abdul Samad tidak cukup berkuasa untuk mendesak kerja itu diteruskan, kerana walaupun baginda sendiri suka menanam padi, baginda tidak dapat melaksanakan paksaan ke atas rakyat negerinya. Kemudian berlakulah Perang Saudara atau Perang Klang.

Pembangunan pertanian di daerah Langat telah terjejas dengan ketara oleh perang saudara ini. Konflik menyebabkan daerah itu musnah, dan akibatnya, hanya Hulu Langat yang mampu mengekalkan penanaman padi.  Peperangan itu memberi kesan yang mendalam terhadap landskap daerah itu, kerana kawasan hutan yang luas telah ditebang untuk menanam padi kering dan tanaman kontan. Ini amat ketara di sekitar Kuala Lumpur, di mana peperangan membawa kepada kemusnahan kawasan hutan yang besar.

Pembukaan hutan juga menjangkau hutan paya di sepanjang sungai di Kuala Langat. Kawasan ini telah ditukar menjadi belukar, sejenis tanah pertanian yang digunakan untuk penanaman pindah. Perubahan dramatik dalam penggunaan tanah ini memberi kesan yang berkekalan terhadap landskap pertanian daerah.

Dari masa ke masa, menjelang akhir 1870-an, terdapat sawah padi di kawasan berhampiran Bukit Jugra, kira-kira 20 ekar di bawah penanaman dan padi yang baik, namun terdapat juga beberapa sawah padi terbiar lebih dekat dengan Bt. Jugra.

Di Tumbok, kawasan itu mempunyai populasi Melayu Melaka seramai 30 orang. Kawasan ini sangat sesuai untuk menanam padi (beras) dan mempunyai stok ikan masin yang banyak. Pada tahun 1879, daerah Langat mempunyai penduduk seramai 2,800 orang, dengan 87% orang Melayu. Majoriti penduduk, 68%, diklasifikasikan sebagai petani,walaupun tidak sepenuhnya menanam padi.

Sebelum pertengahan 1880-an, petani di Langat akan mengumpul kumpulan kecil keluarga dan membersihkan tanah hutan untuk menanam padi, meninggalkannya untuk tumbuh sendiri.  Menjelang tahun 1883, 48 ekar tanah padi yang sedang diusahakan, dengan beberapa bukti bekas penanaman berhampiran Jugra. Menjelang tahun 1889, terdapat sedikit peningkatan, dengan peneroka Jawa berjaya menanam dua tanaman setahun di tanah mereka.

Pada tahun 1891, populasi masyarakat Jawa di Klanang yang kini berjumlah 114 jiwa terdiri daripada 61 lelaki, 15 wanita, dan 38 kanak-kanak. Masyarakat Jawa di Klanang telah mengambil langkah untuk memperbaiki saliran dengan mendalamkan longkang utama di sepanjang jalan batang, yang melalui pegangan mereka.

Laporan itu menyebut bahawa sawah padi kelihatan baik, dan tanaman telah dituai di kebun Klanang. Cuaca telah menggalakkan kaedah penanaman yang digunakan, yang melibatkan penanaman padi di tanah kering.

Penghasilan padi orang Melayu bersifat Sara diri

2.  Bantuan Kewangan oleh Sultan

Keluarga diraja Selangor juga telah memainkan peranan penting dalam pembangunan tanah, memberikan bantuan kepada peneroka dan mewujudkan pertanian gaya perladangan berskala besar. Sultan dilaporkan terus memperbaiki tanahnya di Jelutong, yang kini ditanam sepenuhnya. Laporan itu menyebut bahawa Sultan memberikan bantuan kepada peneroka di beberapa kawasan, termasuk Kanchong, Tampoi Kecil, dan Sungai Ara, melalui dompet peribadinya. Bantuan diraja juga diperluas, dengan penanaman besar-besaran nanas, padi, kelapa, pinang, dan pisang di Jugra dan Jelutong. Sultan menggaji kuli Jawa untuk mengerjakan projek-projek ini. Rancangan telah dibuat untuk membuka kawasan yang luas untuk penanaman padi di Tanjong Duablas, tetapi malangnya, rancangan ini tidak menjadi kenyataan.

Tanah-tanah milik Sultan dan Raja Muda dalam tahun 1891 di Jugra dan Bandar Temasha

Pemandangan kawasan sawah padi dalam tahun 1940

Sultan Abdul Samad dengan putera Baginda, Raja Kahar, mengusahakan tanaman buah-buahan di Jugra. Baginda juga menanam pelbagai tanaman lain seperti tebu, padi, kelapa dan pinang di atas 1,000 ekar tanah. Baginda memberi pinjaman kewangan kepada pesawah padi bagi membolehkan mereka memulakan perusahaan. 

Raja Muda,Raja Sulaiman, seorang lagi ahli diraja, turut terlibat dalam pembangunan pertanian. Raja Muda pada mulanya tidak membuat penambahbaikan yang ketara terhadap tanaman kelapanya di Bandar. Bagaimanapun, dia telah menyewakan hasil 3,000 pokok kelapa kepada seorang ahli perniagaan Cina dengan bayaran $10 sebulan.

Raja Muda telah mencapai beberapa kemajuan dalam penanaman padi sawah (padi basah) dengan 72 keluarga mengusahakan tanaman tersebut. Kira-kira 150 ekar tanah telah ditanam, dan penuaian 37,500 gantang (satu unit ukuran) dijangka. Raja Muda telah menggalakkan rakyatnya menanam padi. Baginda mengambil langkah untuk meningkatkan pertanian di rantau ini. Beliau merancang untuk membuka tanah seluas 800 ekar di Sungai Rambai untuk penanaman gula, tetapi peneroka individu dibenarkan menanam padi sebagai hasil sampingan mereka dalam program yang dianjurkan.

Pendekatan Raja Muda terhadap pembangunan pertanian amat bijak. Baginda akan membenarkan peneroka membuka sebidang tanah dan menanam padi, dan kemudian pada tahun berikutnya, sawah padi itu akan disediakan untuk penanaman tebu oleh buruh Jawa. Peneroka kemudiannya akan bergerak untuk membersihkan kawasan baru, dan menanam padi, kemudian tebu, mengulangi proses sehingga kawasan yang luas dibersihkan.

Pada tahun 1893, Pegawai Daerah Kanan di Kwala Langat telah melaporkan bahawa laluan bekas Sungai Langat telah dilencongkan, mewujudkan laluan yang lebih pendek yang menjimatkan 12 tanjong dan laluan selama berjam-jam mengelilingi pelbagai belitan sungai. Akibatnya, saluran lama, atau Sungei Banting, menjadi kelodak dan hanya bot-bot kecil yang boleh menaikinya ketika air tinggi. Kawasan ini dianggap sebagai tempat yang terbaik untuk dijadikan sawah dan baginda tidak terkejut apabila Duli Yang Maha Mulia Sultan telah memilihnya sebagai asas operasi penanaman padi pada masa hadapan.

Kawasan ini sangat sesuai untuk penanaman padi kerana terdapat beberapa aliran air tawar yang berterusan, sarat dengan ciri-ciri memberi kehidupan kepada penanaman, yang mengalir melalui paya ke Banting. Dengan beberapa tanggul dan pintu air primitif dengan kos yang rendah, adalah mungkin untuk mengawal aliran air (menyimpan atau membuang air) di atau dari ladang seperti yang diperlukan. Atas minat dan kepercayaannya terhadap kejayaan muktamad perusahaan ini, Duli Yang Maha Mulia Sultan telah membina jelapang di sini dan juga telah membina sebuah rumah untuk isteri keduanya, yang tinggal di sana dan menyelia operasi.

Pegawai Kanan Daerah Kuala Langat, Encik C. H. A. Turney, telah melaporkan kemajuan yang dibuat dalam membantu penanaman padi. Beliau memberikan butiran mengenai keluasan, jumlah benih yang digunakan, dan hasil tanaman bagi setiap lokasi berikut: Telok Panglima Garang, Jugra dan Bandar, Morib dan Klanang, Labu dan Sepang. 

Hasil bulanan menunjukkan peningkatan bersih lebih $900 berbanding tempoh yang sama tahun lepas. Laporan itu menunjukkan bahawa sejumlah 321 ekar telah ditanam dengan 2,608 gantang benih, menghasilkan tanaman sebanyak 12,116 gantang, iaitu peningkatan 465% berbanding usahasama sebelumnya. Hasil di Labu dan Sepang amat mengagumkan, mencatatkan rekod cemerlang.

Kawasan-kawasan penanaman padi di Kuala Langat dalam tahun 1894 termasuklah Telok Panglima Garang, Morib, Klanang, Jugra, Bandar, Labu dan Sepang.


En. Turney juga memberikan butiran jadual program dan aktiviti kemajuan yang dibuat ke pelbagai mukim dan tarikh ianya akan dibuat. Pendahuluan adalah seperti berikut: Telok Panglima Garang menerima $364 pada bulan Ogos, diikuti dengan tambahan $127 pada bulan September. Jugra dan Bandar menerima $401 pada Ogos, manakala Morib dan Klanang menerima $450 pada Ogos dan sekali lagi pada September. Labu dan Sepang menerima $450 pada bulan November. Jumlah pendahuluan yang dibuat ialah $1,567. Menyedari bahawa beberapa kemajuan telah dibuat selewat-lewatnya pada September dan November, dan hujan turun lebih awal daripada yang dijangkakan, menghalang pembakaran, En. Turney menganggap hasil percubaan itu memuaskan.

Pemangku Pegawai Daerah Kuala Langat, Encik W. W. Skeat, melaporkan dalam laporan Mei 1897 bahawa usaha beliau untuk mempromosikan penanaman padi di tanah sawah telah berjaya, walaupun mendapat tentangan awal daripada orang Melayu tempatan. Selama bertahun-tahun, orang Melayu di daerah itu mengamalkan kaedah penanaman padi yang membazir dan tidak cekap yang dikenali sebagai sistem ladang, tetapi tindakan Encik Skeat telah memenangi penghulu (pemimpin tempatan), yang telah memainkan peranan penting dalam meyakinkan mereka yang tidak berpuas hati untuk mengubah cara mereka. Hasilnya, sebilangan besar orang Melayu di daerah ini telah memohon tanah sawah, dengan 29 permohonan daripada mukim Telok Penglima Garang, 28 daripada mukim Tanjong Duablas, dan 15 hingga 20 dari Bandar Mukim (tidak termasuk di H. E. tanah Raja Muda). Para pemohon merancang untuk memulakan kerja di sawah baharu mereka pada 15 haribulan bulan Melayu Muharam.

Pemangku Pegawai Daerah itu menyifatkan peningkatan mendadak minat dalam penanaman tanah sawah berikutan harga beras yang tinggi dalam pasaran ketika ini. Harga beras Siam dan Burma amat tinggi, masing-masing pada 36 sen dan 25 sen bagi setiap gantang, yang berkemungkinan menjadikan prospek penanaman padi di tanah sawah lebih menarik kepada orang Melayu.

Pada tahun 1898, Sultan Selangor, sebelum kematian baginda, turut memohon tanah seluas 3,000 ekar untuk penanaman padi. Secara keseluruhan, inisiatif pembangunan pertanian Sultan dan kerabat diraja lain di Selangor pada akhir abad ke-19, menonjolkan peranan mereka dalam mempromosikan pertanian dan pembangunan ekonomi di rantau ini.

Ia menyatakan bahawa dalam landskap pertanian di pedalaman Selangor, sawah padi adalah ciri dominan, manakala ramai orang Melayu mengusahakan sawah kering atau ladang di sepanjang Sungai Langat. Oleh itu, seiring dengan wabak rinderpest, penyakit yang membunuh banyak kerbau di negeri ini. Majoriti orang Melayu yang bergantung kepada kerbau untuk penanaman padi mereka terpaksa meninggalkan sawah kerana kehilangan haiwan penting ini. Raja Bot, seorang kerabat diraja, mengkritik Sultan Abdul Samad kerana tidak mengambil sikap lebih tegas terhadap pengabaian penanaman padi. Raja Bot nampaknya percaya bahawa Sultan sepatutnya melakukan lebih banyak lagi untuk mendesak kesinambungan penanaman padi, walaupun berdepan kesukaran.

Pada permulaan abad ke-20, kebanyakan orang Melayu di Kuala Selangor mengusahakan terutamanya dalam penanaman padi. Jabatan Saliran dan Pengairan kemudiannya berusaha untuk membangunkan dan melaksanakan sistem pengairan di seluruh wilayah, memastikan kesinambungan aktiviti penanaman padi. Pada tahun 1902, kawasan penanaman padi di Selangor meliputi kawasan seluas 5,171 ekar, merangkumi daerah Kuala Selangor, Hulu Selangor, dan Kuala Langat. 


 Gambar Baginda Almarhum Sultan Abdul Samad (atas) dan
 cucunda baginda Almarhum Sultan Sulaiman Alaudin Syah (bawah)




3.  Penanaman Kelapa, tebu dan Kopi

Pada tahun 1904, daerah Kuala Langat semakin maju. Pada tahun ini, 256 permohonan untuk tanah telah diterima, dengan Pemangku Pegawai Daerah En. A. S. Jelf menyatakan bahawa permintaan untuk tanah di kawasan itu berterusan. Penduduk Jawa di Sungei Banting dan Pendaraman semakin meluaskan operasi mereka, dan penanaman kelapa, gambir dan lada semakin meningkat. Prospek untuk pertanian di daerah itu kelihatan menjanjikan, dengan ladang gula yang besar turut menyumbang kepada pertumbuhan wilayah itu. Dalam pegangan penduduk tempatan, kelapa sering ditanam selang dengan pokok buah-buahan, dan dengan penyelenggaraan yang betul, nampaknya terdapat sedikit kesan negatif pada pokok itu.

Di sebalik usaha diraja, pembesar daerah, dan penghulu (pemimpin tempatan) untuk mempromosikan penanaman padi, realitinya kebanyakan tanah di sepanjang pantai Selangor tidak sesuai untuk penanaman padi dalam keadaan biasa. Menanam padi adalah tidak ekonomik, yang menunjukkan bahawa ia bukan usaha yang berdaya maju atau menguntungkan. Usaha untuk menggalakkan penanaman padi tidak berjaya mencapai matlamat yang diharapkan. Penanaman kekal secara besar-besaran masih berpuluh tahun lagi. Kemajuan ketara dalam pertanian dan penggunaan tanah tidak akan dicapai sehingga lama kemudian, dan percubaan awal untuk menggalakkan penanaman padi akhirnya tidak berjaya.

Malangnya, di Selangor, terutamanya pada tahun 1913, hanya 4,319 ekar yang ditanam dengan padi, yang semakin berkurangan. Juga dikesali kerana terdapat begitu sedikit sawah padi di daerah Kuala Langat.

4.  Pembukaan Tanah Estet oleh Penanam Eropah

Pegawai Daerah Kuala Langat, Encik R. W. Duff, melaporkan dalam laporan bulan terakhirnya tahun 1898, bahawa beberapa permohonan penting untuk tanah telah diterima di daerah itu. Salah satu permohonan ini adalah daripada Encik Tom Gibson, yang bertindak bagi pihak sindiket Inggeris, yang meminta 3,000 ekar tanah untuk penanaman getah antara Bandar dan Tanjong Duablas. Di samping itu, Encik Cyril Baxendale sedang merundingkan pembelian 1,900 ekar tanah yang asalnya dipohon oleh Tetuan Toynbee dan Learmouth, dan sedang berusaha untuk memperoleh tambahan 2,000 ekar bersebelahan dengan blok ini. Hasilnya, sejumlah 9,000 ekar tanah telah dipohon di sepanjang landasan baharu dan seterusnya sejak beberapa minggu lalu.

Encik Duff melahirkan rasa kesal kerana dia tidak mempunyai dana untuk melanjutkan trek tahun ini. Bagaimanapun, beliau menyatakan bahawa sejumlah besar tanah telah dipohon atau diambil di daerah itu, dengan jumlah sekitar 22,000 ekar telah diminta atau diperoleh. Ini mewakili kira-kira $8,000 dalam sewa, walaupun hak milik hanya dikeluarkan untuk 11,135 ekar tanah ini. Encik Duff menekankan kepentingan menyiapkan kerja tinjauan secepat mungkin untuk memastikan semua permohonan ini dapat diproses dan diselesaikan.

Klang dianggap bersekutu dengan daerah Jugra untuk tujuan penanaman dan pentadbiran. Perkongsian ini berkemungkinan penting untuk menjayakan usaha pertanian di kawasan tersebut. Tambahan pula, perlu diingat bahawa Klang merupakan kawasan tanaman getah terbesar di rantau ini. Penanaman getah merupakan industri penting di Malaysia, dan berkemungkinan daerah ini memainkan peranan penting dalam pengeluaran getah negara. Pada tahun 1912, Bilangan ladang getah di negeri ini telah meningkat kepada 253, dengan 42,926 ekar yang mengagumkan ditanam, mewakili pertumbuhan yang ketara berbanding angka 1910. Jumlah pengeluaran getah bagi tahun tersebut ialah 11,438,996 paun.

Sementara itu, pengeluaran kopi juga mengalami peningkatan. Tanaman ini ditanam terutamanya di daerah Klang dan Kuala Langat, dengan 11,305 ekar di bawah penanaman. Ini sebahagian besarnya disebabkan oleh trend penanaman kopi robusta antara tanaman di ladang getah, menyebabkan peningkatan 5,773 ekar berbanding angka 1910.

Peningkatan utama dalam penanaman kelapa dilihat di daerah pantai Hilir Perak, Kuala Selangor, dan Kuala Langat, di mana tanahnya rata dan kaya dengan mendapan aluvium. Faktor utama yang mempengaruhi kejayaan ladang kelapa adalah saliran dan ketebalan lapisan "gambut", yang boleh berkisar dari beberapa kaki hingga tidak wujud. Apabila disalirkan dengan betul, pertumbuhan kelapa sangat baik.

Kelapa sering ditanam bersama kopi, dengan kedua-dua jenis Liberia dan Robusta digunakan. Penanaman campuran ini mendapat sambutan yang baik, kerana kopi boleh memberikan hasil selama bertahun-tahun lebih lama daripada di bawah getah. Di daerah Kuala Langat, gabungan ini membuahkan hasil yang cemerlang tanpa memudaratkan pokok kelapa. Selain kopi, kekacang dan tanaman penutup lain juga digunakan secara seiring dengan  penanaman kelapa. Dengan penjagaan yang betul, tanaman penutup ini dapat membantu mengurangkan kos merumput.

Estet-estet di Selangor dalam tahun 1894

Estet-estet yang wujud di Kuala Langat dalam tahun 1924

5.  Masa Terdesak, Cara Terdesak

Kepentingan tanaman makanan di kawasan luar bandar, terutamanya semasa kesusahan ekonomi wujud. Semasa Kemelesetan Besar (1929-1933), harga pasaran yang rendah dan pengharaman kerajaan terhadap pengeluaran getah memaksa petani yang menanam tunai untuk beralih kepada pertanian sara diri, menanam tanaman seperti ubi kayu, keledek dan pisang. Dalam sesetengah kes, sehingga 75% daripada ladang getah digantikan dengan tanaman kebun yang dijaga oleh kaum wanita. 

Semasa kemelesetan tahun 1930-an, kebun menjadi sumber pendapatan penting bagi buruh yang menganggur. Mereka dapat menukar bijirin yang ditanam sendiri dengan makanan ruji lain, seperti beras. Pengeluaran millet mengurangkan keperluan beras di kalangan buruh di ladang, dan akibatnya, pengurusan ladang memberikan sokongan selanjutnya kepada buruh untuk mengusahakan tanaman tersebut. Ladang itu bahkan membeli dan mengagihkan tujuh kilang pengisar batu kepada para buruh, secara percuma.

Biji yang dihasilkan di ladang itu dijual kepada buruh pada harga tidak melebihi 20 sen bagi setiap gantang, yang membolehkan ladang itu mengurangkan kos beras import. Inisiatif ini berjaya menggalakkan buruh Tamil mengguna pakai penanaman sara diri, terutamanya millet, untuk mengatasi kekurangan makanan.

Begitu juga semasa Pendudukan Jepun (1942-1945), banyak ladang getah terbiar dan petani beralih kepada menanam tanaman makanan dan padi di kawasan paya Kuala Langat, untuk terus hidup.

Selepas Perang, penanam getah menekankan keperluan pengekalan buruh kekal, dan mereka menyedari kepentingan menyediakan peruntukan di ladang untuk mengelakkan pengaliran keluar buruh. Tenaga buruh India Selatan yang menetap dilihat sebagai satu cara untuk menghalang satu lagi gelombang penghijrahan buruh dan memudahkan akses kepada kemudahan sosial. Mewujudkan peruntukan buruh juga dilihat sebagai alternatif yang lebih murah berbanding penghantaran pulang buruh sedia ada.

Penutup

Teks tersebut menerangkan perkembangan pertanian daerah Kuala Langat di Selangor, Malaysia, pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20. Daerah ini kebanyakannya terdiri daripada perkampungan Melayu, dengan penanaman padi secara kecil-kecilan menjadi aktiviti pertanian utama. Walau bagaimanapun, landskap pertanian daerah ini telah terjejas dengan ketara oleh wabak rinderpest pada tahun 1862, yang membawa kepada kematian banyak kerbau dan memaksa ramai petani meninggalkan penanaman padi mereka.

Sultan Selangor dan ahli kerabat diraja yang lain memainkan peranan penting dalam mempromosikan pertanian dan pembangunan ekonomi di rantau ini. Mereka menggalakkan penanaman padi dan memberi bantuan kepada peneroka, termasuk kuli Jawa, untuk mengusahakan pertanian secara besar-besaran ala ladang. Sultan juga menubuhkan jelapang dan membina sebuah rumah untuk isteri keduanya, yang mengawal operasi.

Di sebalik usaha tersebut, majoriti orang Melayu di Kuala Langat terus mengamalkan kaedah penanaman padi yang membazir dan tidak cekap yang dikenali sebagai sistem ladang. Sehinggalah usaha Pemangku Pegawai Daerah En. W. W. Skeat barulah ramai orang Melayu mula memohon tanah sawah yang lebih sesuai untuk penanaman padi.

Penanaman getah menjadi industri penting di rantau ini, dengan banyak permohonan tanah diterima daripada sindiket Eropah. Pegawai Daerah melaporkan bahawa sejumlah sekitar 22,000 ekar telah diminta atau diperoleh, mewakili kira-kira $8,000 dalam sewa. Encik Tom Gibson, yang bertindak bagi pihak sindiket Inggeris, meminta 3,000 ekar tanah untuk penanaman getah antara Bandar dan Tanjong Duablas. Selain itu, Encik Cyril Baxendale sedang merundingkan pembelian 1,900 ekar tanah dan berusaha untuk memperoleh tambahan 2,000 ekar bersebelahan dengan blok ini.

Secara keseluruhannya, teks tersebut menekankan peranan penting yang dimainkan oleh kerabat diraja dan ahli kerabat diraja yang lain dalam mempromosikan pertanian dan pembangunan ekonomi di daerah Kuala Langat pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20. Ia juga menyatakan bahawa walaupun usaha telah dibuat untuk menggalakkan penanaman padi, ia bukanlah usaha yang berjaya atau menguntungkan, dan kemajuan ketara dalam pertanian dan penggunaan tanah tidak akan dicapai sehingga lama kemudian.

Di Persimpangan Dilema Sungai Langat

Rujukan:

Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
12 DEC 1945
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0572529W
Hit
:
68
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 MAR 1899
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0083083W
Hit
:
59
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
15 APR 1899
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0083657W
Hit
:
53
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
7 OCT 1901
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0099418W
Hit
:
52
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 DEC 1887
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0009672W
Hit
:
50
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
3 APR 1906
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0128697W
Hit
:
48
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
1 APR 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0010970W
Hit
:
47
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
16 MAY 1911
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0157751W
Hit
:
45
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
8 MAY 1928
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0256926W
Hit
:
41
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
8 DEC 1892
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0036124W
Hit
:
32
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
17 JUL 1899
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0085278W
Hit
:
30
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
8 AUG 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0124132W
Hit
:
29
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
28 APR 1908
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0141789W
Hit
:
28
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 MAY 1884
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0003297W
Hit
:
28
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 NOV 1900
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0094981W
Hit
:
28
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 MAY 1895
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0056317W
Hit
:
26
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
9 APR 1884
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0003174W
Hit
:
25
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
20 MAR 1899
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0083226W
Hit
:
25
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 MAR 1906
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0128322W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
11 FEB 1891
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0023481W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
31 AUG 1891
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0026994W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
4 AUG 1877
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000497W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
4 MAY 1886
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0005631W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 SEP 1889
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0016642W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
20 OCT 1892
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0035101W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
29 NOV 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0080084W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
6 NOV 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0105509W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
4 JUN 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0077410W
Hit
:
22
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 JAN 1887
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0006886W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 OCT 1891
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0023333W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 JUL 1900
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0094379W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
28 FEB 1879
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000873W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
8 JUN 1884
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0003362W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
23 APR 1890
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0021769W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
11 JUL 1891
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0026003W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 NOV 1901
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0099830W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
30 SEP 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0079327W
Hit
:
18
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
5 JAN 1904
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0585502W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 MAY 1896
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0063084W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
1 MAR 1897
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0069231W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
2 FEB 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0075577W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
26 MAY 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0077387W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 NOV 1891
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0028112W
Hit
:
11
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT

Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
2 MAY 1908
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0142071W
Hit
:
27
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
16 MAY 1911
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0157751W
Hit
:
45
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
19 NOV 1915
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0601379W
Hit
:
32
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT

Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 MAY 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0077152W
Hit
:
48
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
15 SEP 1910
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0153513W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT

Sejarah Menarik Rumah Rehat Tampin dan Gemas

Salam buat semua. Hari ini, Khamis, 28 November 2024. Hari ini Atok dan Wan tak ke mana-mana. Hanya duduk kat rumah menanti anak-anak kami p...