Memaparkan catatan dengan label peraturan. Papar semua catatan
Memaparkan catatan dengan label peraturan. Papar semua catatan

Khamis, 30 Mei 2024

Sejarah Menarik Pengkalan Batu di Klang

Salam buat semua. Semoga semuanya dalam keadaan sihat walafiat serta tenang dalam meneruskan kehidupan dan menghadapi dugaan yang mendatang. Atok dan Wan pun sama, Alhamdulillah. Kehidupan masa pencen diibaratkan sebagai aliran sungai di peringkat kuala atau hilir; perlahan, tenang, serta penuh dengan hikmah dan kesabaran. Tak ada lagi habuan dunia yang hendak dikejar. Syukurlah dengan apa yang ada. Kini, masanya memperbanyak amalan akhirat.

Entri kali ini Atok masih menceritakan tentang Klang. Atok tak mahu sentuh Klang yang sekarang. Bandar raya warisan yang hiruk pikuk kehidupan penghuninya yang pelbagai. Apatah lagi aliran trafik yang huru hara serta keadaan kebersihan bandar yang sedikit lebih baik dari 'Bombay serta Dhaka'. Bukan yang itu. Atok tak berminat dengan Klang yang sekarang. Patutlah Klang termasuk antara 10 bandar paling stress di Malaysia.

Atok merujuk kepada Klang selepas Perang Klang. Klang semasa di bawah pentadbiran British. Klang makmur walaupun Si Kafir yang memerintah, berbanding Si Muslim yang berperang sesama sendiri, membunuh saudara seagama mereka sendiri. Atok 'spesifikeli'😅 membicarakan bandar Klang dan pelabuhan Pengkalan Batunya. Ini bukan cerita 'Batu Belah Batu Bertangkup', walaupun dikatakan cerita rakyat itu berlaku di dalam daerah Klang. Pengkalan Batu ialah nama pelabuhan bagi Klang. Dari sanalah Kuala Lumpur mendapat bahan makanan dan peralatan yang diimport dari Melaka dan Pulau Pinang; dan dari situ jugalah bijih timah dan hasil mahsul negeri dari daerah pedalaman dibawa keluar dan dieksport ke luar negeri/negara.

Pasti ada antara korang yang samakan Pelabuhan Klang dengan Pelabuhan di Klang. TIDAK SAMA. Pelabuhan Klang (sebelum ini dipanggil Port Swettenham) merupakan pelabuhan laut dalam terletak di kuala Sungai Klang, sementara Pelabuhan di Klang ini terletak di tebing Sungai Klang tidak jauh. dari Bukit Kubu (Kota Raja Mahadi); telah lama wujud sebelum Perang Klang lagi; merupakan pelabuhan sungai yang tertakluk kepada pasang surut air sungai.   Kalau dalam bahasa Inggeris, Pengkalan Batu dipanggil Port of Klang. Pelabuhan itu kini sudah lama berkubur kecuali dalam kenangan potret yang diambil. Sudah tidak ada sebarang tanda/evidens fizikal tentangnya. Pasti ramai yang tidak mengetahui tentangnya. 

Atok akan  bahagikan cerita ini mengikut garis masa; semasa Perang Klang; pentadbiran awal British di Klang; Dekad 1880-an; dekad 1890-an serta masa kini, agar nampak permulaan, perkembangan dan pengakhirannya. Kalau korang rajin, kliklah satu persatu pautan Arkib Negara Malaysia yang telah Atok dapatkan untuk korang. Sebelum itu, Atok nak ucapkan rasa terima kasih yang tidak terhingga kepada penyumbang gambar-gambar, bahan grafik yang Atok gunakan dalam penulisan ini serta penulisan sebelum-sebelumnya. Semoga ilmu ini menjadi pendinding kita daripada api neraka kerana ilmu (termasuk bahan-bahan rujukannya) yang disampaikan menjadi sedekah jariah bagi tuannya. Amiiin. So, jemputlah menikmati juadah yang Atok sediakan kali ini. Wassalam.

Latar Belakang Sejarah Klang

Klang mempunyai sejarah yang kaya dan telah disebut dalam pelbagai manuskrip sejarah luar dan tempatan. Pada zaman Dinasti Tang, laporan Cina telah mencatatkan kewujudan Klang, dan ia juga muncul dalam peta pelayaran Laksamana Cheng Ho. Di alam Melayu, Nagarakertagama yang ditulis oleh Prapanca pada tahun 1365 menyebut Klang sebagai wilayah kekuasaan Majapahit. Selain itu, Sulalatus Salatin (Sejarah Melayu) mengisahkan tentang Tun Perak, angkatan perang Klang, dan persinggahan Raja Muzaffar, putera Sultan Mahmud Melaka, di Klang. Manuskrip lain seperti Tuhfat Al-Nafis dan Hikayat Negeri Johor juga menceritakan kisah Raja Jaafar di Klang

Klang telah menjadi pusat pentadbiran sejak zaman Sriwijaya dan terus memainkan peranan penting ketika Kesultanan Selangor dibentuk. Pusat pemerintahan Selangor dipindahkan beberapa kali dari Klang ke Kuala Selangor pada tahun 1766, Jugra pada tahun 1859, dan kembali ke Klang pada tahun 1875 sebelum akhirnya dipindahkan ke Kuala Lumpur pada tahun 1880.

Sejarah Klang juga dipengaruhi oleh kekayaan bijih timahnya, yang menjadi komoditi yang menarik perhatian pelbagai empayar dan bangsa. Majoriti masyarakat Cina di Klang adalah dari suku Hokkien, yang pada awalnya datang ke Klang untuk bekerja dalam industri perlombongan timah, pertanian, dan perdagangan. Istilah 'Ba Sheng' yang digunakan oleh masyarakat Cina di Klang dipercayai berasal dari perkataan Melayu 'pasang'

Kehadiran Tengku Kudin dalam Perang Klang (antara 1866 dan 1874) menandakan permulaan fasa baharu dalam sejarah penempatan itu, dengan beliau menjadikan Klang sebagai pengkalan selepas menawan kubu Raja Mahadi.  Semasa era Perang Klang, Tengku Kudin merupakan Yam Tuan bagi negeri Selangor.   Harga jual beli timah di Klang dan Melaka ditetapkan oleh Baba Teik Ee seorang pedagang kaya dari Melaka. Tengku Kudin juga berhutang kepada Baba Teik Ee ini untuk kos peperangan dalam Perang Klang yang dibayar secara ansuran. Ketika Ibrahim Munsyi melawat Tengku Kudin di Klang pada 1872, Tengku Kudin menyatakan beliau ada berhutang dengan Baba Teik Ee sebanyak $78,000 dan telah dibayar dengan timah milik Raja Mahadi. Pengalaman dan keterangan Muhammad Ibrahim Munsyi memberikan gambaran yang jelas tentang kesan buruk perang saudara terhadap masyarakat dan ekonomi Klang pada masa itu:

Kisah perkembangan Klang dari penempatan yang jarang penduduk kepada sebuah bandar yang berkembang pesat memang menarik. Pengaruh Tengku Kudin dalam memodenkan bandar itu tampak jelas, walaupun ada perdebatan mengenai pilihan nama jalan. Tengku Kudin terus memperkenalkan idea-idea moden. Selain daripada mendirikan bangunan baru dia merancang dan menamakan jalan itu juga. Nama-nama jalan, semuanya dimodelkan pada penggunaan bahasa Inggeris, itu, nama jalan yang digunakan adalah seperti berikut:  King Street, Beach Street, Market Street, Wharf Street, China Street, Chulia Street, Hospital Street and Mosque Street. Semua nama ini mengingatkan nama-nama jalan di Pulau Pinang. Jelas dari mana idea Tengku Kudin berasal. Muhammad Ibrahim  sedikit kecewa dengan apa yang telah dilakukan oleh Tengku Kudin dan tidak teragak-agak untuk mencatatkan bahawa beliau berpendapat "Adalah idea yang sangat baik untuk menggunakan nama Melayu.".

Seperti lazimnya bandar Semenanjung moden, penduduk Klang terdiri daripada pelbagai kaum: Melayu, Cina, Arab, Eurasia, India Selatan, Benggali serta orang-orang kelahiran tempatan yang berasal dari Negeri-Negeri Selat. Tidak sedikit juga orang Eropah yang tidak mendapat pekerjaan di Singapura dan diambil bekerja oleh Tengku Kudin sebagai pegawai sepoinya.  Klang juga mempunyai peratusan pendatang yang lebih besar daripada mereka yang dilahirkan di penempatan itu sendiri.

Klang menjadi ibu negeri baharu negeri Selangor apabila pentadbiran British bermula. Kemunculan Klang sebagai ibu negeri Selangor dan pelabuhan utama negeri itu menunjukkan pentingnya bandar tersebut dalam sejarah Malaysia.  Tetapi, di Selangor serta di Perak dan Sungai Ujong, tahun-tahun awal campur tangan British membawa sedikit perubahan yang membina. Walaupun telah ditubuhkan secara rasmi sebagai ibu negeri, Klang mengalami sedikit perubahan ketara. 

Pelabuhan  Pengkalan Batu

Pengkalan Batu, yang merupakan nama lama pelabuhan sungai untuk Klang, memainkan peranan penting dalam sejarah awal bandar tersebut apabila semua bot dan kapal mendarat di sana melalui tangga. Anak tangga ini telah mendapat nama Melayunya, Pengkalan Batu kerana jeti batunya, daripada pelantar yang tipis; digambarkan sebagai ' jeti rangka ' oleh Isabella Bird, yang berakhir dengan anak tangga batu di dalam sungai. Dengan jeti batunya, Klang mengendalikan aktiviti perdagangan bijih timah yang sibuk,

Pengkalan Batu, terletak di tebing selatan sungai Klang, ke Kuala Klang; jaraknya ialah lima batu, berhampiran tapak jambatan lama sebelum perang di atas sungai Klang.  Pengkalan Batu menjadi pusat ekonomi yang berkembang pesat. Kemudian, sebagai pelabuhan utama Selangor, ia menghubungkan bandar dengan kawasan pedalaman, terutama Kuala Lumpur, melalui jalan desa yang dibina dengan baik.

Terdapat dokumen dalam fail Pejabat Daerah yang mentakrifkan had pelabuhan Pengkalan Batu sebagai dari satu titik bertentangan dengan stesen kereta api ke kilang papan yang wujud di Jalan Bukit Kuda. anak tangga jeti pendaratan lama boleh dilihat berhampiran pagar kereta api di Jalan Tepi Sungai lama. Kapal Pyah Pekhet adalah "satu-satunya kapal wap dalam perdagangan Selangor yang boleh sampai hingga ke Bukit Kuda. Sebenarnya hanya tongkang dan kapal wap yang di bawah draf 11 kaki, dapat meneruskan perjalanan ke sana. Namun, sungai ini cukup lebar untuk membelok dan navigasi.

Pada tahun 1857, Raja Abdullah dari Klang dan abangnya, Raja Jumaat dari Lukut, berjaya mengumpul $30,000 daripada dua pelabur Cina Peranakan (Baba) di Melaka dan menghantar sekumpulan 87 pelombong bijih timah Cina dari Pengkalan Batu (kini dipanggil Klang) ke hulu sungai dengan bot-bot kecil. Seperti yang digambarkan oleh Gullick: "Bot-bot itu akan membawa sama ada 10 lelaki setiap satu dengan muatan bekalan atau hanya 30 lelaki tanpa sebarang muatan. Untuk perjalanan ini, bot mereka dimuatkan dengan guni beras, balang minyak kelapa, dengan tembakau, roh dan candu. Di dalam peti ada cangkul, kapak dan alat-alat lain dan juga pungkis,  bakul untuk membawa tanah. Mereka mengambil senjata-senjata, serbuk mesiu, pisau dan lembing ."

Di pertemuan sungai Klang dan Gombak, mereka turun kerana airnya terlalu cetek. Dengan berjalan kaki, mereka mengikuti laluan hutan ke Ampang di mana mereka mula menggali bijih timah. (Ampang ialah perkataan Melayu untuk 'empangan' yang dibina oleh pelombong merentasi sungai. Apabila kebanyakan lelaki mati akibat malaria, mereka  digantikan oleh pekerja lain. Sekumpulan lagi 150 lelaki pergi ke hulu sungai.  Lebih banyak pondok telah dibina dan dengan lebih ramai pelombong.

Tongkang wap dan perahu-perahu  laut menelusuri sungai sejauh lapan belas batu ke sebuah kampung bernama Damarsara, atau dengan berjalan kaki sehari. Dari sana, terdapat jalan desa yang baik telah dibuat ke kampung Cina yang besar dan lombong bijih timah di Kuala Lumpur. Panjangnya hanya kira-kira enam belas batu dengan Kos pembinaannya ialah kira-kira 12,000 dolar. Perbelanjaan sebanyak itu amat berbaloi untuk  menghubungkan tempat penting seperti Kuala Lumpur dengan Pengkalan Batu. Mereka kemudiannya akan menghantar jongkong bijih timah ke titik pendaratan di pertemuan di mana ia akan dihantar ke hilir ke Pengkalan Batu.  

Gedung Raja Abdullah

Gedung Raja Abdullah yang berdekatan dengan Pengkalan Batu adalah pusat pengumpulan dan pentadbiran untuk bahan mentah tersebut. Raja Abdullah juga telah membina sebuah stor besar (Rumah Gedong) yang diperbuat daripada kayu cengal yang tebal berhampiran dengan tapak pendaratan, di mana baginda menyimpan bijih timahnya dan menjalankan perniagaan. Semua hasil bijih timah dari kawasan perlombongan sekitar Kuala Lumpur di bawa ke Klang sebelum dibawa dengan kapal api ‘Telegraf ‘ ke Melaka sebelum dieksport ke tempat lain. Kapal berkuasa wap ini  bergerak di antara Melaka dan Pengkalan Batu seminggu sekali 

Di Pengkalan Batu juga Ibrahim melihat gudang tempat tersimpannya bijih yang ditawan dari Raja Mahadi dan kini dipenuhi dengan bijih yang baru dikutip cukainya. Hasilnya dijangka antara empat hingga lima ribu ringgit sebulan dan mungkin meningkat sehingga seratus ribu ringgit setahun. Ibrahim juga melawat merata-rata pekan Kelang itu dan agaknya. walaupun  Birch melaporkan yang ianya "teratur baik" serta "bazarnya maju" tetapi Ibrahim yang agak skeptikal itu mungkin kurang bersetuju. Di Kelang juga didapatinya Raja Ismail dan Abdul Rahman yang sekarang kuat menyokong Tengku Kudin.

Gambaran ilustrasi Bangunan Gudang Raja Abdullah berlatar belakangkan pelabuhan Pengkalan Batu dari atas Bukit Kubu di Klang

Gedung Raja Abdullah sebagai Balai Polis Daerah Klang Selatan dalam tahun 1960-an

Gedung Raja Abdullah kini diwartakan sebagai Bangunan Bersejarah

Navigasi masuk ke Pelabuhan Pengkalan Batu

Sungai Klang yang dapat didekati dari Selat Klang, memiliki panjang kira-kira 2 batu dengan lebar 3 hingga 5 kabel dan kedalaman 6 hingga 10 depa dekat pantai selatan. Balai polis terletak di sebelah timur muara Klang dengan jeti pendek, dan air cetek berada 1 kabel barat daya balai polis. Di Kuala Klang, arus sungai mengalir 1 hingga 2 knot sejam dengan aliran banjir menghala ke timur. Tempat berlabuh dengan kedalaman 6 depa terletak 2 kabel barat daya balai polis, dicadangkan untuk dibina dermaga. Kapal mungkin perlu berlabuh di sini kerana sistem blok trafik menghalang kapal melepasi satu sama lain di sungai antara pintu masuk dan bandar Klang.

Lampu merah kecil dan tiang isyarat dengan bola merah digunakan untuk panduan navigasi, dengan lampu menggantikan bola merah pada waktu malam. Tebing sungai tinggi dengan hutan bakau dan pokok palma, lebar sungai 1 hingga 4 kabel, bebas bahaya hingga 11 batu dari pintu masuk, dengan kedalaman minimum 6 kaki pada air rendah. Klang terletak 12 batu dari pintu masuk dengan tempat labuhan di Pengkalan Batu dan Bukit Kuda, dihubungkan melalui telegraf ke pelabuhan Negeri-negeri Selat, telefon ke balai polis Kuala Klang, dan kereta api ke Kuala Lumpur.

Laluan Perkapalan Utama

Pengkalan Batu, sebuah pelabuhan bersejarah di Malaysia, menjadi pusat perdagangan yang sibuk pada abad ke-19, menghubungkan pusat-pusat perdagangan utama seperti Klang, Melaka, dan Singapura. Pelabuhan ini terkenal sebagai pusat pengangkutan penting untuk eksport bijih timah, candu, dan pelbagai produk lainnya. Perkhidmatan perkapalan, terutamanya kapal wap, memainkan peranan penting dalam membawa arus perdagangan yang sibuk ke dan dari pelabuhan ini, mencipta pemandangan kehidupan yang aktif dan dinamik.

Dengan aktiviti perkapalan yang sibuk antara Melaka dan Pengkalan Batu, perdagangan di kawasan ini berkembang pesat. Ketibaan dan keberangkatan kapal wap mencerminkan suasana pelabuhan yang sentiasa sibuk, di mana peningkatan perkhidmatan perkapalan dan penawaran subsidi oleh pihak berkuasa tempatan menjadi strategi utama untuk menarik lebih banyak kapal ke Klang. Residen British di Klang, Encik J. G. Davidson, memainkan peranan penting dalam memajukan perdagangan di kawasan tersebut. Beliau bercadang untuk menjadikan Klang sebuah pelabuhan bebas yang terbuka kepada semua pedagang, mirip dengan konsep Pelabuhan British. Ini bertujuan untuk meningkatkan aktiviti perdagangan dan memastikan Klang menjadi pusat perdagangan yang kompetitif dan menarik.

Laporan Akhbar dan Pergerakan Kapal

Beberapa laporan akhbar dari zaman tersebut memberikan gambaran yang jelas tentang aktiviti perkapalan di pelabuhan ini:

24 Mei 1872   - Kapal wap *Telegraph* tiba dari Klang pada pagi Rabu dan belayar semula pada malam yang sama.

8 Februari 1874  - Kapal wap Melayu *Telegraph*, dipandu oleh Kapten Valberg, tiba di Melaka dari Klang pada pagi Rabu dan belayar semula ke Klang pada petang Jumaat.   Kapal wap *Rinaldo*, dipandu oleh Kapten Parsons, berlepas dari Singapura dan tiba di Klang, membawa lanun-lanun yang berkaitan dengan kes lanun Langat untuk dibicarakan di Klang.    - Kapal wap Melayu *Telegraph* kembali ke pelabuhan Melaka dari Singapura pada petang Isnin selepas menjalani pembaikan yang diperlukan pada badan kapal dan jenteranya, kemudian belayar ke Klang pada Khamis.

Persaingan dan Subsidi Kapal Wap

Pada waktu itu, Klang merupakan wilayah yang luas dengan perdagangan yang berkembang pesat setiap hari. Ini menyebabkan keperluan untuk lebih banyak kapal wap bagi memenuhi permintaan yang meningkat. Kapal wap *Telegraph* sahaja tidak mencukupi untuk menampung perdagangan yang pesat berkembang. Oleh itu, perkhidmatan kapal wap kedua, *Rainbow*, diperkenalkan. Bagi memastikan *Rainbow* terus beroperasi antara Singapura, Melaka, Klang, Kuala Selangor, dan Pulau Pinang, Davidson menawarkan subsidi bulanan sebanyak $400 kepada pemilik kapal untuk menampung sebarang kerugian yang mungkin dihadapi.

Dengan adanya dua perkhidmatan perkapalan, *Telegraph* dan *Rainbow*, Klang semakin berkembang sebagai pusat perdagangan utama di rantau ini. Pelabuhan ini menjadi tumpuan pedagang dan kapal dari pelbagai destinasi, mencipta suasana perdagangan yang meriah dan dinamik. Aktiviti perkapalan yang sibuk, ditambah dengan strategi sokongan dari pihak berkuasa, menunjukkan betapa pentingnya peranan Pengkalan Batu dalam sejarah perdagangan dan pengangkutan di Malaysia. Pelabuhan ini bukan sahaja menjadi saksi kepada perkembangan ekonomi, tetapi juga lambang kepada kemajuan dan kecekapan perkhidmatan perkapalan pada zaman tersebut.

Destinasi perkapalan dari Pulau Pinang dan Singapura menjadikan Klang sebagai pelabuhan persinggahan dalam tahun 1879

Aktiviti-aktiviti lain di Pengkalan Batu

Selain itu, pelbagai lelongan awam untuk barang-barang perdagangan menunjukkan aktiviti ekonomi yang beraneka ragam di bandar tersebut. Perlumbaan tradisional seperti perlumbaan guni dan baldi menjadi hiburan yang disukai oleh penduduk setempat, menunjukkan kehidupan sosial yang aktif di sekitar pelabuhan Klang pada masa itu:

  • Penjualan secara lelongan beberapa Peruntukan Bandar di Klang (Pengkalan Batu), Selangor, diiklankan akan berlangsung pada 12 Nov 1877 di Pejabat Awam, Klang, 
  • Tender Ladang Candu, Arak, Pajak Gadai, dan lain-lain Ladang Klang dan  Kuala Selangor selama satu tahun mulai 1 Jun, 1877, akan dijual melalui Lelongan Awam di Pengkalan Batu, Klang, pada hari Selasa, 15 Mei, 1877. 
  • Candu, Minuman Keras, Pajak gadai, dan lain-lain Ladang Langat, selama satu tahun mulai 1 Ogos 1877, akan dijual melalui Lelongan Awam, di Pengkalan Batu, Klang, pada hari Rabu, 1 Ogos 1877.
  • Perlumbaan kaki dan lompat tinggi telah dilakukan dengan baik tetapi yang paling menggembirakan ialah lumba guni dan baldi. Pada pukul 2 P. M. penangguhan dibuat ke S. S. Telegraph untuk menyaksikan sukan akuatik. Kapal-kapal Rosebud, Telegraph, dan Rainbow, berlabuh pada sauh dihiasi dengan bendera untuk majlis itu dan banyak bot-bot kecil yang dicat terang bersemangat untuk perlumbaan adalah satu pemandangan keseronokan yang indah.

  • Tender Termeterai akan diterima oleh yang bertandatangan di bawah di Klang, pada tengah hari, pada hari Selasa, 23 haribulan 1879, daripada pihak yang bersedia membuat tender untuk kutipan duti tunggal pada $5 setiap bola bagi semua Candu yang diimport ke pelabuhan Klang, Selangor, atau pelabuhan-pelabuhan lain yang mungkin akan diatur selepas ini, untuk tahun 1880, 1881 dan 1882. Tender mestilah untuk jumlah yang ditambah untuk tahun ke-2 dan ke-3. Maklumat penuh tentang syarat-syarat yang dibuat, di mana kutipan duti akan dipajak, dan tentang kadar Candu mesti dijual secara runcit, boleh diperolehi atas permohonan kepada Yang Berhormat Setiausaha Tanah Jajahan, Singapura

Hasil Selangor berjumlah pada tahun 1881 kepada £47,045, diperoleh terutamanya daripada duti eksport ke atas bijih timah, duti import ke atas candu, dan penyewaan candu serta lesen dan ladang lain. Perbelanjaan ialah £46,876, item paling banyak adalah untuk "pertubuhan," "pencen," dan "kerja dan bangunan." Prospek bagi Selangor nampaknya cerah, dan adalah diharapkan, di bawah pentadbiran bertenaga Sir F. A. Weld, keupayaannya akan dibangunkan dan anomali undang-undang dan percukaiannya diperbaharui, dan kedua-dua orang Melayu dan orang asing mungkin mengalaminya. kelebihan ketenteraman dan keselamatan yang terhasil daripada peraturan yang adil. 




Penjualan secara lelongan Ladang-ladang Hasil Kerajaan Selangor diadakan secara terbuka di Pelabuhan Pengkalan Batu dalam tahun 1870-an

Pengkalan Batu dalam Tahun 1880-an

Klang telah lama menggantikan Kuala Selangor sebagai pelabuhan utama negeri Selangor. Pemindahan ibu negeri ke Kuala Lumpur dalam tahun 1880 tidak menyebabkan kehancuran Klang, sebaliknya, bandar itu terus berkembang sebagai pelabuhan utama Selangor. Bermula dari awal 1880-an, ia sentiasa berhubung dengan pelabuhan Pulau Pinang dan Singapura.  Kapal wap secara berkala berlabuh di KlangSeperti yang diketahui umum, Klang adalah pelabuhan utama Selangor dan Kuala Lumpur sebagai bandar utama. Barangan yang dibawa masuk ke Selangor melalui Klang termasuk minyak, beras, tembakau, garam, candu, dll. Namun, eksport Selangor hanya terhad kepada bijih timah.

Perjalanan dengan bot/tongkang atau kapal wap kecil bermula dari Pengkalan Batu di Klang, kemudian dipunggah ke atas kereta lembu di Batu Tiga sebelum dibawa ke Kuala Lumpur menggunakan jalan darat Damarsara

Pada tahun 1883, saudagar Cina Keng Yong mencadangkan membina landasan kereta api untuk menghubungkan Kuala Lumpur ke Pelabuhan di Klang, yang merupakan langkah penting dalam meningkatkan komunikasi antara kedua-dua kawasan. Syarikat Kereta Api Selangor membuka laluan pertamanya dari Bukit Kuda, dekat Klang ke Kuala Lumpur, sepanjang 19½ batu pada September 1886. Bukit Kuda terletak di kawasan yang lebih tinggi. berhampiran tebing utara Sungai Klang. Pembukaan landasan kereta api telah meningkatkan komunikasi antara Klang dan kawasan pedalaman.

J.P. Rodger, Residen Selangor dari 1884 hingga 1888, memainkan peranan penting dalam menghubungkan Kuala Lumpur ke Bukit Kuda melalui kereta api. Pada mulanya, rancangan itu adalah untuk menghubungkan Kuala Lumpur ke pantai, tetapi Rodger mengisytiharkan bahawa landasan kereta api itu adalah satu keperluan dan berkeras untuk membina talian tetap dari Kuala Lumpur ke Klang, walaupun ia hanya sampai ke Bukit Kuda kira-kira tiga batu lebih jauh dari sungai. Andaian bahawa sungai masih diutamakan berbanding kereta api untuk pengangkutan. Bagaimanapun, Rodger kemudiannya mengubah fikirannya dan memutuskan untuk terus membina landasan kereta api.

Jeti di Bukit Kuda telah diperbaharui dan dinaik taraf menjadi sebuah dermaga, yang mampu menerima dan melepaskan kargo. Walaupun Jalan Damansara sudah menjadi laluan yang mantap untuk barangan am, kereta api itu menawarkan kapasiti yang jauh lebih besar daripada tempat lain, termasuk Singapura. The Penang Gazette, sebuah akhbar yang sering mengkritik dasar British di negeri-negeri Melayu, memuji usaha Rodger dalam membantu Keretapi Selangor berjaya. Dia mengambil langkah berani dengan menaikkan cukai ke atas bot yang membawa muatan ke atas sungai daripada $2 kepada $5. Langkah ini, yang diakuinya pada masa itu, bertujuan untuk meningkatkan perdagangan dari sungai ke kereta api. The Gazette menyatakan bahawa keputusan Rodger adalah berkesan dalam memacu perniagaan ke arah kereta api.

Bukit Kuda, yang terletak kira-kira 3 batu di hulu dari Klang, pada mulanya dianggap sebagai tapak yang mencabar kerana lengkungnya yang janggal dan lokasi yang tidak baik. Jeti itu disifatkan sebagai "urusan yang menyedihkan" dan kapal hanya boleh berlepas apabila air pasang. Memandangkan kesukaran ini, tidak dapat dielakkan bahawa keputusan terpaksa dibuat untuk meninggalkan Bukit Kuda.

Walaupun pada asalnya dirancang untuk menghubungkan Kuala Lumpur ke pantai, keputusan untuk mengubah hala kereta api ke Klang membawa manfaat yang besar kepada perdagangan. Klang, yang terletak 3 batu di hilir sungai, dianggap sebagai lokasi yang lebih sesuai. Hasilnya, Sungai Klang telah dibina dengan jambatan berharga $94,600, dan laluan kereta api dibuka ke Klang pada Ogos 1890. Pembangunan jambatan dan landasan kereta api menandakan satu peristiwa penting bagi bandar itu.

Kedudukan bandar Klang Selatan dan Bukit Kuda di Klang Utara

Kedudukan Stesen Kereta api Bukit Kuda  dan Pengkalan bot Bukit Kuda

Jambatan Kereta api Connaught yang pertama melintasi Sungai Klang siap dalam tahun 1890

Untuk dekad berikutnya, Klang merampas semula kedudukannya sebagai pelabuhan utama Selangor. Pada tahun 1880-an, jeti skru telah dibina, menampilkan tangga batu besar yang menghala dari sungai ke dermaga dengan struktur beratap. Beberapa bot sarat berat berlabuh berhampiran, manakala sebuah kapal wap yang cantik, Abdulsamat, yang dinamakan sempena nama Sultan, mengibarkan bendera merah dan kuning yang besar.

Antara 1882 dan 1886, 14 kapal wap membuat perjalanan tetap ke Klang. Beberapa kapal terkenal yang berkunjung ke Klang dalam tempoh ini ialah:

"Louisa", "Bilkton", "Bentan", "May Flower", "Rainbow", "Raja Brooke", "Spaniel", "Bencalis", "Pyah Pekhet", "Chow Phrya", "Will '0' The Barat", "Malacca", "Binmore", dan "Shin On".

Pada tahun 1887, kapal baru seperti "Hy La Hong" menggantikan "Bentan" dan "Rainbow".  "Rainbow" telah bersara. Nasib "Shine On" tidak jelas, dan "Mary Austin" ditetapkan untuk bersara tetapi digantikan oleh kapal lain. Sementara itu, "Danea" hanya membuat lawatan sekali-sekala ke Bark Farm.

Pada tahun 1883, semua kapal yang memasuki mana-mana pelabuhan di Selangor (Klang, Jugra, atau Kuala Selangor) dikenakan bayaran yuran levi lampu di pelabuhan pertama yang mereka masuki. Pada tahun 1888, peruntukan besar sebanyak $200,000 telah dibuat untuk membangunkan Pelabuhan Pengkalan Batu, yang merangkumi kemudahan berikut:
  • 1800 ela rel penutup tebing.
  • 3 buah gudang sejajar dengan dermaga, 
  • 3 pontoon terapung untuk pendaratan
  • Gangway dari pontoon ke dermaga
  • laluan berbumbung antara dermaga, pejabat dan stor 
  • pagar serta pembinaan parit sekeliling pelabuhan 

Senarai kapal-kapal wap yang menjadikan Klang sebagai
destinasi persinggahan sepanjang tahun 1880-an sehingga 1887

Peruntukan Kewangan untuk Pengkalan Batu dalam tahun 1888
disyorkan dalam dokumen rasmi kerajaan

Jadual Perkapalan dalam tahun 1888 di Klang

Maklumat penumpang yang turun ke Pengkalan Batu daripada
kapal "Chow Phya" dari Pulau Pinang pada 19 Mac 1888

Pada tahun 1888, perkhidmatan kiriman wang antara Singapura dan negeri-negeri Melayu telah diperluaskan ke Pejabat Pos di Pelabuhan Pengkalan Batu. Menjelang 1890-an, Pengkalan Batu masih menjadi pelabuhan yang berkembang maju, dengan aktiviti perdagangan berkembang pesat di kawasan sekitarnya. Walaupun pada hakikatnya Sungai Klang boleh memuatkan tiga kapal wap yang belayar secara serentak atau bertentangan antara satu sama lain, seperti dalam Pemberitahuan 1/91, kapal-kapal tersebut dilarang melepasi satu sama lain. Sekurang-kurangnya 15 minit diperlukan untuk membersihkan muara sebelum kapal lain dibenarkan masuk atau keluar dari pelabuhan. Sehingga tahun 1930-an, kapal berkuasa wap kerap menghubungkan Pengkalan Batu, Klang, dengan destinasi lain seperti Jugra, Linggi, Port Dickson, Melaka, dan Singapura. Selain itu, pelabuhan itu juga merupakan persinggahan biasa bagi kapal-kapal yang melakukan perjalanan ke Kuala Selangor, Port Weld dan Pulau Pinang setiap minggu. 

Struktur pentadbiran daerah Klang dalam tahun 1889
 melibatkan pengurusan pelabuhan Pengkalan Batu

Kapal Pyah Pekhet dari Pulau Pinang menjadikan Klang sebagai destinasinya.


Kapal Teutonia berulang alik dari Melaka ke Klang

Kapal wap berulang alik dari Pulau Pinang-Port Weld-Klang-Port Dickson


Pengkalan Batu dalam Tahun 1890-an

Pada tahun 1890-an, Klang kekal sebagai hab perlombongan bijih timah utama di Selangor. Pertumbuhan kawasan itu dirangsang lagi oleh pembangunan wilayah itu, menjadikannya pengeluar utama kopi dan getah. Seorang wartawan, dijemput oleh Residen untuk menyaksikan pembangunan Klang, menulis dengan jelas tentang pengalamannya:

"Pada 4 Jun 1890, kami telah dijemput ke majlis sambutan malam yang besar untuk menyertai Residensi dalam perjalanan ke Bukit Kuda dan melawat marin barunya. Sebuah kereta api khas dari Kuala Lumpur telah disediakan untuk kemudahan kami, menjadikan perjalanan itu menyeronokkan dan cekap. Setibanya di Bukit Kuda, kami melihat sebuah bot kecil yang elegan berlabuh di tengah sungai, berhampiran Sappho, mengambil konsainan terakhirnya. Esmeralda tidak sebesar kapal wap tempatan popular yang lain. Kami diangkut ke kapal dengan bantuan dua bot lain. Esmeralda lebih sesuai untuk belayar di Artik daripada menavigasi melalui perairan tropika."

"Klang, sebuah pelabuhan masa depan, memberi kami kejutan yang kuat dengan pertumbuhan pesat dan pembangunan tempatannya. Sementara itu, Sappho secara senyap-senyap mengikuti kami semasa kami "membina" perjalanan kami. Beberapa minit kemudian, kami mendengar jeritan hon kapal yang menakutkan dan memekakkan telinga, dijawab oleh kapal lain di belakang kami, menandakan berakhirnya perjalanan kami."

"Pada waktu malam, lampu dari kapal memantul dari air, menjadikannya kelihatan seperti siang. Kami selamat tiba di tempat dok lama kami di Bukit Kuda. Proses dok bermula, dan akhirnya, semua orang mendapati diri mereka kembali ke terra firma. Saya kini berada di bot pertama, dan bagaimana tetamu kami berjaya menaiki tangga itu selepas berbulan-bulan tanpa menggunakan dua tangga terendah mereka! Kami kembali ke dalam kereta api dan bergegas ke bandar, menyelesaikan perjalanan kami dalam 40 minit. Kereta api dalam keadaan baik dan bergerak lancar ke Kuala Lumpur. Encik Moss melompat ke dalamnya, dan Esmeralda kembali dalam perjalanan pulang."

"Memang benar bahawa pada masa ini, Sungai Klang, akibat pemendapan yang berlebihan, tidak selamat untuk navigasi, terutamanya dengan peningkatan ketara dalam trafiknya. Bagaimanapun, jika keadaan masa depan menggalakkan, landasan kereta api Selangor akan dilanjutkan ke Kuala Klang, di mana sebuah pelabuhan laut dalam akan dibangunkan dan dermaga yang diperlukan dibina. Dari Klang ke Kuala Lumpur, kereta api itu sudah menjadi fakta dan akan terus diperhatikan bagaimana laluan baharu akan membawa kemakmuran."

Penguatkuasaan Peraturan Perkapalan 1891 

Mulai tahun 1891, Kerajaan negeri Selangor telah menerimapakai penyeragaman dan penguatkuasaan undang-undang perkapalan maritimnya ke semua pelabuhan yang telah diisytiharkan secara rasmi dalam Warta Kerajaan negeri. Terdapat 30 peraturan, huraian serta hukuman atau penalti yang tersedia bagi pesalah laku:

PERATURAN I TAHUN 1891.[Seperti yang dipinda oleh Enakmen XXVII. tahun 1899.]

Bahawasanya adalah wajar untuk mengadakan peraturan bagi Mukadimah, pengurusan pelabuhan dan pelabuhan Negeri Selangor yang lebih cekap: Dengan ini digubal oleh Duli Yang Maha Mulia Sultan dalam Majlis, dengan nasihat Residen British, seperti berikut:-

1. Peraturan ini boleh disebut sebagai "Peraturan Pelabuhan, tajuk ringkas.1891."

2. Ungkapan "tuan," atau "tuan kapal." hendaklah termasuk Tafsiran. orang yang menjaga kapal tersebut.

3. Adalah sah bagi Residen melalui pengisytiharan dalam Gazette Kerajaan tertakluk Tempat untuk mengisytiharkan mana-mana pelabuhan di Negeri itu, dan mana-mana eslasi yang boleh dilayari. sungai atau saluran, tertakluk kepada Peraturan ini.

4. Tiap-tiap pengisytiharan, di mana mana-mana pelabuhan, sungai boleh dilayari, atau takrifan saluran hendaklah dibuat tertakluk kepada Peraturan ini, hendaklah mentakrifkan had pelabuhan itu, sungai boleh dilayari, atau saluran itu; had tersebut hendaklah dilanjutkan sentiasa sehingga tanda air tinggi; dan boleh termasuk mana-mana jeti, jeti, tempat mendarat, dermaga, dermaga, dok dan kerja lain yang serupa, sama ada di dalam atau di luar garisan tanda air tinggi, dan (tertakluk kepada mana-mana hak milik persendirian di dalamnya) mana-mana bahagian pantai atau kulit kayu dalam jarak lima puluh ela dari tanda air tinggi; had yang diisytiharkan sedemikian boleh diubah dari semasa ke semasa oleh Residen. Bagaimana peraturan ini boleh diletakkan, mempengaruhi berbeza

5. Apabila mana-mana pelabuhan, atau sungai boleh dilayari, atau saluran sedemikian telah diisytiharkan sebagai tertakluk kepada Peraturan ini, semua peruntukan Peraturan ini, atau peruntukan apa-apa sahaja yang diisytiharkan khas oleh Residen, hendaklah berkuat kuasa di pelabuhan tersebut, boleh dilayari. sungai dan saluran. 

6. Setiap pengisytiharan Residen yang dibuat menurut seksyen 4 Perisytiharan Peraturan ini hendaklah disiarkan dalam Warta Kerajaan, atau akan disiarkan di bawah seksyen 4 dalam apa-apa cara awam lain yang diarahkan oleh Residen, dan salinan dalam Warta, daripadanya. hendaklah dipasang di beberapa tempat yang mudah dilihat di pejabat Konservator pelabuhan yang mana pengisytiharan atau perintah itu berkaitan.

7. (i.) Pegawai-pegawai yang boleh dilantik oleh Residen adalah Pelantikan Konservator pelabuhan, sungai dan saluran yang boleh dilayari, tertakluk kepada Konservator. Peraturan ini, masing-masing.
(ii.) Bagi maksud Peraturan ini perkataan "pelabuhan" hendaklah, melainkan jika pembinaan sedemikian tidak konsisten dengan konteksnya, termasuk semua sungai dan saluran yang boleh dilayari yang menuju ke sana sebagaimana yang sepatutnya bagi pada masa ini tertakluk kepada peruntukan Peraturan ini.

8. (i.) Residen boleh melantik di mana-mana pelabuhan tertakluk kepada Pegawai Kesihatan ini. Peraturan seseorang pegawai dipanggil Pegawai Kesihatan, dan boleh digantungatau memecat daripada jawatan mana-mana pegawai yang dilantik sedemikian.
(ii.) Seseorang Pegawai Kesihatan hendaklah, tertakluk kepada kawalan Residen, mempunyai kuasa berikut dalam had pelabuhan yang dia dilantik-iaitu:
(a) Kuasa untuk memasuki mana-mana vesel dan memeriksa peruntukan dan air yang disediakan untuk kegunaan anak kapal atau penumpang, Kerajaan dan penginapan untuk pelaut atau penumpang, bagi tujuan memastikan kesesuaian kapal itu;
(b) Kuasa untuk memasuki mana-mana vesel dan memeriksa secara perubatan semua atau mana-mana pelaut atau perantis di atas vesel itu; 
(c) Kuasa untuk menghendaki dan menguatkuasakan pengemukaan buku log dan apa-apa buku, kertas, atau dokumen lain yang difikirkannya perlu bagi tujuan menyiasat keadaan kesihatan dan perubatan orang di atas vesel itu; 
(d) Kuasa untuk memanggil di hadapannya dan menyoal bagi apa-apa tujuan semua atau mana-mana orang itu dan untuk menghendaki jawapan yang benar kepada apa-apa soalan yang difikirkannya patut ditanya;
(e) Kuasa untuk menghendaki mana-mana orang yang disoal sedemikian supaya membuat dan melanggan suatu perisytiharan tentang kebenaran kenyataan yang dibuat olehnya.

9.Kerajaan tidak akan bertanggungjawab ke atas apa-apa perbuatan atau Jadual keingkaran mana-mana Konservator mana-mana pelabuhan tertakluk kepada Peraturan ini atau timbalannya.

10. Residen boleh dari semasa ke semasa membuat peraturan pelabuhan yang difikirkannya perlu untuk mana-mana tujuan berikut dalam mana-mana pelabuhan yang disebutkan di atas:-
(a) Untuk mengawal selia dermaga dan stesen yang akan diduduki oleh vesel:
(b) Untuk mengawal kapal semasa mengambil atau melepaskan balaster kargo: 
(c) Untuk mengekalkan laluan bebas selebar yang mungkin difikirkan perlu dalam mana-mana pelabuhan, sungai, atau saluran sedemikian, dan di sepanjang atau berhampiran dengan jeti, jeti, tempat pendaratan, dermaga, dermaga, dok, tambatan, dan lain-lain yang serupa. bekerja di dalam atau bersebelahan dengan yang sama; dan untuk menandakan ruang supaya disimpan percuma:
(d) Bagi mengawal selia penambat, pengikat, penambat dan penyalaan dan pelesenan semua vesel, dan penggunaan peleding, pelampung tambatan, rantai dan tambatan lain;
(e) Untuk menguatkuasakan dan mengawal selia penggunaan isyarat dan lampu isyarat oleh vesel;
(f) Untuk mengawal selia bendera dan isyarat yang akan digunakan oleh kapal yang tiba di, berbaring di dalam, dan berlepas dari, mana-mana pelabuhan;
(g) Untuk mengawal selia cara kapal yang tiba hendaklah dinaiki oleh seorang pegawai jabatan Konservator, dan catatan yang perlu dibuat dalam buku ketibaan pegawai tersebut; 
(h) Untuk mengawal selia penggunaan oleh vesel wisel stim, syren stim, atau instrumen lain yang serupa.

Peraturan pelabuhan sedemikian hendaklah disiarkan dalam Warta Kerajaan, dan hendaklah mempunyai kuat kuasa dan kesan yang sama seolah-olah digubal dalam Peraturan ini dan setiap orang yang disabitkan dengan pelanggaran mana-mana peraturan pelabuhan yang dibuat dan diterbitkan sedemikian hendaklah dikenakan penalti apabila disabitkan. tidak melebihi lima puluh ringgit.

11. Jika mana-mana orang dengan sengaja, dan tanpa alasan yang sah, enggan atau lalai untuk mematuhi mana-mana arahan Konservator, yang diberikan di bawah peruntukan arahan Peraturan ini, selepas notis mengenainya akan diberikan pengabaian kepadanya, orang itu hendaklah, bagi tiap-tiap kesalahan itu, apabila disabitkan dikenakan penalti tidak melebihi lima puluh dolar, dan sejumlah wang tambahan tidak melebihi sepuluh dolar bagi setiap hari di mana dia akan dengan sengaja terus tidak mematuhi arahan itu: dan sekiranya berlaku penolakan atau pengabaian itu, adalah sah bagi Konservator tersebut untuk melakukan, atau menyebabkan dilakukan, semua tindakan yang munasabah atau perlu bagi tujuan melaksanakan arahan tersebut, dan untuk mengupah dan mengambil pekerja yang sesuai untuk tujuan itu; dan semua perbelanjaan munasabah yang akan ditanggung dalam melakukan perbuatan itu, hendaklah dibayar dan ditanggung oleh orang atau orang yang melakukan kesalahan itu.

12.Nakhoda setiap vesel yang berlabuh di mana-mana pelabuhan Nakhoda Kapal Negeri, atau pergi bersama mana-mana dermaga di mana-mana pelabuhan, hendaklah dengan serta-merta melaporkan, atau menyebabkan untuk dilaporkan, ketibaan kapalnya di pejabat Konservator pelabuhan, dan hendaklah mendepositkan, atau menyebabkan didepositkan, terdapat salinan manifes kargo yang akan dilepaskan atau dipindahkan di pelabuhan, dan pernyataan penumpang di atas kapal.

13.Nakhoda setiap vesel yang berlabuh di mana-mana pelabuhan yang disebut di atas buat kali pertama selepas Peraturan ini dikeluarkan hendaklah dengan serta-merta mendepositkan di pejabat Konservator suatu perakuan daripada pelabuhan pendaftaran vesel itu, menetapkan seterusnya bilangan penumpang semua kelas yang dibenarkan untuk dibawa oleh kapal tersebut dan jenis dan takat tempat penginapan yang akan disediakan untuk mereka. dan apa-apa perubahan yang dibuat dalam perkara yang sama di pelabuhan pendaftaran mesti dimaklumkan dengan cara yang sama semasa ketibaan kapal yang seterusnya.

14.Tiap-tiap tuan yang gagal menyerahkan pernyataan nyata Penalti kerana tidak dan perakuan seperti yang dikehendaki oleh dua bahagian sebelumnya akan dikenakan penalti tidak melebihi seratus ringgit.

15.Tiap-tiap nakhoda kapal yang didapati telah membawa penumpang dalam apa-apa jenis melebihi bilangan, atau dengan cara yang tidak dibenarkan oleh perakuan kapalnya, hendaklah apabila disabitkan dengan penalti seratus dolar, dan seterusnya penalti tidak melebihi sepuluh dolar bagi setiap penumpang melebihi bilangan penginapan yang wujud di dalam kapal seperti yang dikehendaki oleh undang-undang.

16.Tiada kapal yang mempunyai apa-apa kuantiti yang merupakan sebahagian daripada kargo, atau lebih daripada lima puluh paun berat bukan sebahagian daripada kargo, bahan letupan apa-apa serbuk bedil atau bahan letupan lain selain daripada kartrij keselamatan, boleh dibenarkan masuk dalam had mana-mana pelabuhan.

17.Tiada kapal yang membawa lebih daripada lima puluh penumpang selain daripada penumpang kabin boleh membawa sebagai kargo atau pemberat apa-apa serbuk mesiu atau bahan letupan lain selain daripada kartrij keselamatan.

18.Nakhoda setiap kapal yang tiba di mana-mana pelabuhan, di mana mana-mana orang telah menderita cacar atau taun sejak kapal tersebut berlepas dari pelabuhan terakhir di mana dia disentuh, atau mempunyai orang yang menderita di atas kapal itu. daripada cacar atau kolera, hendaklah menaikkan dan terus dipamerkan di kepala tiang utama bendera kuarantin kuning biasa, dan tidak boleh memasuki pelabuhan sehingga dilawati. oleh Pegawai Kesihatan, mahupun sehingga dibenarkan oleh Konservator.

19.Tiada bot boleh pergi bersama mana-mana vesel yang tiba di mana-mana pelabuhan, melainkan dan sehingga dibenarkan oleh nakhoda, dan bot tidak boleh berada di samping melainkan jika tidak berada di belakang mana-mana kapal di mana-mana pelabuhan pada jarak yang lebih jauh. induk. dari buritan kapal itu daripada tiga depa. Bot-bot Konservator pelabuhan, polis dan pegawai kesihatan dikecualikan daripada operasi seksyen ini.

20. Tiap-tiap vesel dalam had mana-mana pelabuhan hendaklah pada setiap masa di atas kapal itu bilangan lelaki yang mencukupi untuk membelok kabel, melepaskan sauh, mengikat ela ke atas, atau menurunkan bot sekiranya berlaku kemalangan. Dengan syarat bahawa, sekiranya terdapat mana-mana vesel yang diletakkan dan tidak dimaksudkan untuk pelayaran, adalah sah bagi Konservator pelabuhan untuk menetapkan tempat dalam had pelabuhan di mana kapal tersebut boleh berlabuh dan dikecualikan daripada operasi bahagian ini.

21. Pemilik atau nakhoda mana-mana vesel atau mana-mana orang lain yang melakukan kesalahan terhadap mana-mana peruntukan seksyen 16, 17, 18, 19, 20, hendaklah apabila disabitkan dengan penalti tidak melebihi lima puluh dolar.

22.Tiada kapal boleh meninggalkan mana-mana pelabuhan tanpa pelepasan pelabuhan menjadi pelepasan pelabuhan yang dikeluarkan oleh Konservator, atau pegawai lain yang diberi kuasa sewajarnya. melebihi lima ratus ringgit. Dengan syarat bahawa tiada apa-apa yang terkandung di sini boleh dipegang untuk digunakan untuk mana-mana vesel yang tiba di mana-mana pelabuhan pada bila-bila masa apabila pejabat Konservator ditutup untuk perniagaan, dan meninggalkan pelabuhan sebelum pejabat tersebut dibuka semula untuk perniagaan.

23. Tiada nakhoda kapal boleh melepaskan daripadanya, atau memaksa daripadanya, atau dengan sengaja atau cuai meninggalkannya di Negeri itu, mana-mana pelaut yang dibawa ke Negeri di dalamnya, atau dihantar di Negeri itu, melainkan atas perakuan oleh Konservator pelabuhan itu. , di bawah penalti tidak melebihi lima puluh, dolar bagi setiap pelaut yang dilepaskan, dipaksa, atau ditinggalkan; dan mana-mana pelaut dengan sengaja atau cuai tertinggal di dalam Negeri selepas kapal berlepas di mana dia akan tiba atau dihantar, tanpa perakuan itu, hendaklah, apabila disabitkan, dikenakan penalti tidak melebihi dua puluh lima dolar.

Konservator tidak akan dikehendaki mengeluarkan perakuan di bawah seksyen ini, melainkan jika dalam kes penyakit serius menyebabkan pelaut itu tidak dapat bertugas di atas kapalnya, atau melainkan pelaut itu hendaklah pada masa kapal berlepas itu menjalani hukuman penjara. , dan dalam setiap kes lain suatu perakuan tidak boleh dikeluarkan sehingga, dan melainkan jika, nakhoda atau pemilik kapal itu hendaklah membuat peruntukan sedemikian untuk pelaut itu dengan mendapatkan pekerjaan lain, atau sebaliknya, yang akan menghalang pelaut itu daripada menjadi caj atas Negeri.

24.Adalah sah bagi Residen untuk menyebabkan atau membenarkan dipasang dan meletakkan tambatan, pelampung, suar, dan tanda laut atau darat, sebagaimana yang difikirkannya perlu untuk membantu dalam pelayaran mana-mana pelabuhan. , sungai, atau saluran tertakluk kepada Peraturan ini.

25.Jika mana-mana orang dengan sengaja, dan tanpa alasan yang sah, mengangkat, mencederakan, melonggarkan, atau mengapungkan mana-mana tambatan, pelampung, suar, dan tanda laut atau darat di mana-mana pelabuhan, sungai, atau saluran yang tertakluk kepada Peraturan ini, dia hendaklah bagi setiap kesalahan itu boleh dikenakan penalti tidak melebihi lima ratus dolar, atau dipenjarakan, ketat atau mudah untuk tempoh tidak melebihi tiga bulan.

26. Sebarang tambatan, pelampung, suar, atau tanda darat atau laut yang terjejas hendaklah segera diganti atau dibaiki oleh Konservator; dan semua perbelanjaan yang ditanggung oleh itu hendaklah dikenakan kepada orang yang disabitkan.

27. Jika mana-mana orang dengan sengaja dan tanpa alasan yang sah melonggarkan, Penalti untuk atau mengalihkan dari tambatannya, atau dari pengikatnya di samping mana-mana longgar atau dermaga atau tempat pendaratan, mana-mana vesel dalam mana-mana pelabuhan, sungai, atau mengalihkan mana-mana vesel di pelabuhan. saluran, tanpa kebenaran atau kebenaran daripada pemunya atau nakhoda vesel itu, atau pengurus atau orang yang menjaga dermaga atau tempat pendaratan itu, orang itu hendaklah, bagi setiap kesalahan itu, dikenakan penalti tidak melebihi lima ratus dolar, atau dipenjarakan, ketat atau mudah, untuk tempoh tidak melebihi tiga bulan.

28. Tiada apa-apa dalam seksyen 25 dan 27 boleh diadakan untuk melepaskan mana-mana Pemenjaraan bukan untuk melepaskan orang yang menjalani hukuman di bawahnya daripada tanggungjawab dalam a daripada ganti rugi tindakan sivil bagi ganti rugi, atas guaman mana-mana orang yang dicederakan oleh atau di bawah akibat perbuatannya.

29. Jika mana-mana orang boleh, tanpa alasan yang sah, menyebabkan apa-apa halangan, Penalti kerana menghalang atau menghalang pelayaran mana-mana pelabuhan, sungai, atau halangan saluran untuk tertakluk kepada Peraturan ini, atau akan melakukan, atau tidak melakukan, apa-apa tindakan yang mungkin untuk pelayaran menyebabkan apa-apa halangan atau halangan kepada navigasi sedemikian, pelabuhan Konservator boleh menyebabkan halangan atau halangan itu dialihkan, dan setiap orang yang menyebabkan apa-apa halangan atau halangan itu akan dikenakan penalti tidak melebihi seratus dolar, dan juga untuk membayar semua perbelanjaan munasabah yang akan dilakukan untuk mengurangkan atau menghapuskan halangan atau halangan tersebut.

30. Konservator boleh mengalihkan, atau menyebabkan dialihkan, mana-mana kayu atau rakit Konservator, terapung atau berada di mana-mana bahagian mana-mana pelabuhan, sungai, atau kayu itu, saluran ele, yang akan menghalang pelayaran bebas pelabuhan, sungai itu, atau terapung, atau di atas saluran, atau apa-apa yang akan menghalang atau menghalang penggunaan sah perbelanjaan caj mana-mana jeti, jeti, tempat mendarat, dermaga, dermaga, dok, tambatan atau lain-lain kepada pemilik. kerja, di mana-mana bahagian pantai atau tebing yang telah diisytiharkan berada dalam had pelabuhan, sungai, atau saluran tersebut, dan bukan milik persendirian; dan pemunya apa-apa kayu, atau rakit, atau benda lain, hendaklah bertanggungjawab untuk membayar perbelanjaan yang munasabah bagi pemindahan itu.

30A. (i) Seorang nakhoda kapal tidak boleh menyebabkan atau membiarkan mana-mana warp atau hawser yang dipasang pada veselnya ditinggalkan di mana-mana pelabuhan tertakluk kepada Peraturan ini selepas matahari terbenam dengan cara yang boleh membahayakan keselamatan mana-mana vesel lain yang berlayar di pelabuhan.
(ii) Kesalahan utama terhadap seksyen ini boleh dikenakan penalti tidak melebihi seratus dolar apabila disabitkan.

31. Jika mana-mana vesel akan karam, terkandas, atau karam di mana-mana pelabuhan, sungai, atau saluran Konservator sedemikian, atau di mana-mana tempat dalam perairan Negeri yang bersebelahan memusnahkan vesel ke sana, sehingga menghalang, atau berkemungkinan menghalang, pelayarannya, rosak, dsb. Konservator boleh menyebabkan yang sama dinaikkan, dialih keluar atau perbelanjaan dimusnahkan, dan semua perbelanjaan yang ditanggung dalam menaikkan, mengalihkan dan dan caj pemusnahan kapal itu hendaklah ditanggung oleh pemiliknya.

32. Jika apa-apa halangan atau halangan kepada pelayaran mana-mana pelabuhan Pampasan, sungai, atau saluran, tertakluk kepada Peraturan ini, telah tul untuk pemindahan dibuat secara sah, atau telah menjadi sah oleh sebab halangan yang lama. kesinambungan halangan atau halangan tersebut, atau sebaliknya, Konservator hendaklah melaporkan perkara yang sama untuk makluman Residen, yang boleh menyebabkan perkara itu dikeluarkan atau diubah, menjadikan orang atau orang yang mengalami kerosakan oleh pemindahan atau pengubahan itu munasabah pampasan untuk yang sama. Jika timbul sebarang pertikaian mengenai pampasan tersebut, perkara yang dipertikaikan hendaklah ditentukan mengikut undang-undang sekarang, atau selepas ini, berkuat kuasa di Negeri berkenaan dengan penentuan pertikaian mengenai harga tanah yang diperlukan untuk tujuan awam.

1/5  Dokumen "Peraturan Pelabuhan 1 tahun 1891" yang menyeragamkan peraturan serta penalti di semua pelabuhan dalam negeri Selangor 

2/5 Dokumen "Peraturan Pelabuhan 1 tahun 1891" yang menyeragamkan peraturan serta penalti di semua pelabuhan dalam negeri Selangor 

3/5 Dokumen "Peraturan Pelabuhan 1 tahun 1891" yang menyeragamkan peraturan serta penalti di semua pelabuhan dalam negeri Selangor 

4/5 Dokumen "Peraturan Pelabuhan 1 tahun 1891" yang menyeragamkan peraturan serta penalti di semua pelabuhan dalam negeri Selangor 

5/5  Dokumen "Peraturan Pelabuhan 1 tahun 1891" yang menyeragamkan peraturan serta penalti di semua pelabuhan dalam negeri Selangor 

Kadar Bayaran untuk  Perkhidmatan Telegraf dalam tahun 1892 dari Selangor
ke seluruh dunia 

Kapal-kapal yang berulang alik dari Klang ke pelbagai destinasi dalam tahun 1892

Pada tahun 1893, hanya terdapat satu dermaga berfungsi di Klang, dan semua kapal wap bergelut untuk mencapainya. Ini membawa kepada huru-hara dan kekacauan, dengan kapten perlu mengambil tindakan segera untuk menyelesaikan keadaan. Pada petang 7 Julai, S.S. Billiton berlabuh berhampiran Balai Polis di Klang; sebaik sahaja ia melihat S.S. Amherst tiba, ia mengambil sauhnya dan melepasi Balai Polis bersama-sama dengan Amherst, mengabaikan isyarat amaran yang dikawal oleh pemeriksa kereta api. Nakhoda kapal terpaksa dikawal oleh pemeriksa kereta api! Kedua-dua Amherst dan Billiton telah melanggar Peraturan Pelabuhan. Billiton mempunyai serbuk mesiu di atas kapal dan tidak melaporkannya, mendapat denda $5. Walaupun bersalah melanggar Peraturan Pelabuhan, Billiton dibebaskan, manakala Amherst, yang lebih bersalah daripada Billiton, didenda $25.

Pada tahun 1894, landasan kereta api sepanjang 7 batu yang menghubungkan Klang ke Kuala Klang sedang dalam pembinaan. Pada tahun 1896, perkhidmatan antara Singapura-Melaka-Klang-Port Weld-Pulau Pinang tidaklah selancar seperti yang diharapkan. Untuk berlabuh seperti yang dijadualkan adalah tidak pasti kerana kapal besar tidak dapat berlabuh di dok. Kapal wap yang lebih kecil terpaksa membawa barang-barang ini ke pantai dari kapal yang berlabuh di tengah laut.

Tidak dinafikan, Pengkalan Batu di Klang tidak lagi mampu memenuhi keperluan perdagangan Selangor. Banyak kapal wap tidak dapat melayari Sungai Klang sehingga ke Pengkalan Batu kerana paras airnya yang cetek. Lebih-lebih lagi, kapal-kapal ini tidak boleh berlabuh di dermaga. Pyah Pekhet ialah "satu-satunya kapal wap dalam perdagangan Selangor yang boleh sampai ke Bukit Kuda." Malah, hanya tongkang dan kapal wap dengan draf 11 kaki atau kurang boleh meneruskan perjalanan mereka ke sana, walaupun sungai itu cukup lebar untuk navigasi.

Statistik Eksport dari Pelabuhan Pengkalan Batu dalam tahun 1896

Statistik Perkapalan keluar masuk dari/ke Pelabuhan Pengkalan Batu dalam tahun 1896

Memo perkapalan perjalanan dari Singapura ke Port Dickson, Klang dan Telok Anson
dalam tahun 1900

Ilustrasi pelukis pemandangan di pengkalan perahu di Pengkalan Batu menghadap ke Bukit Raja di tebing utara Sungai Klang dalam tahun 1900

Pemandangan jalan di Klang dalam tahun 1901

 Peta Lakar bandar Klang dalam tahun 1901

Bangunan PWD (JKR) dalam tahun 1900

Akhirnya, Pengkalan Batu kehilangan kepentingannya kepada Pelabuhan Kuala Klang pada tahun 1901, yang menyebabkan penurunan dalam aktiviti perdagangan di Pengkalan Batu. Kini, Pengkalan Batu telah dijadikan taman rekreasi, mewarisi sejarahnya sebagai salah satu aset bersejarah Bandar Klang. Wallahualam.

Pandangan udara Taman Pengkalan Batu kini

Replika 'slipway dan pontoon' di Pengkalan Batu
'Metal Siding dan dermaga' di Pengkalan Batu

 Pepohon bakau menguasai kembali tebingan dan sungai di Pengkalan Batu


RUJUKAN:

  

Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
17 JUN 1949
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0575476W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
17 JUN 1949
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0575476W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
15 SEP 1953
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0576221W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
13 FEB 1948
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0576983W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
15 SEP 1953
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0576221W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
13 FEB 1948
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0576983W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 JUN 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0123143W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 JUN 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0123143W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0121872W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0121872W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 NOV 1901
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0099852W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
13 FEB 1948
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0576983W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
6 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0122483W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 NOV 1901
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0099852W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 JUN 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0123143W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0121872W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
6 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0122483W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT


Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
24 JUL 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0011854W
Hit
:
90
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
3 NOV 1892
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0035288W
Hit
:
61
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
25 JAN 1897
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0068485W
Hit
:
59
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 APR 1901
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0097789W
Hit
:
59
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 FEB 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0010695W
Hit
:
54
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
11 JUL 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0103353W
Hit
:
53
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
7 JUN 1926
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0241457W
Hit
:
51
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
24 APR 1947
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0292480W
Hit
:
44
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
6 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0122483W
Hit
:
43
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
16 NOV 1951
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0300678W
Hit
:
41
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 MAY 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0102409W
Hit
:
40
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
23 NOV 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0012665W
Hit
:
39
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 MAR 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0010645W
Hit
:
38
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
20 OCT 1890
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0021377W
Hit
:
35
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0121872W
Hit
:
34
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 DEC 1892
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0037026W
Hit
:
33
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
28 MAY 1926
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0242195W
Hit
:
32
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 SEP 1911
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0159627W
Hit
:
32
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 JAN 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0100451W
Hit
:
30
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 OCT 1892
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0040608W
Hit
:
29
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
1 JUL 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0103091W
Hit
:
29
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 FEB 1912
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0161968W
Hit
:
29
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 FEB 1931
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0269535W
Hit
:
26
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 AUG 1890
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0020624W
Hit
:
26
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 APR 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0080932W
Hit
:
26
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 MAR 1912
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0162472W
Hit
:
26
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 JUL 1903
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0110162W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
28 OCT 1904
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0119069W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 FEB 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0010094W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
30 SEP 1887
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0009053W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 JUL 1896
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0064291W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
28 JAN 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0100841W
Hit
:
23
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 JUN 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0123143W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
25 APR 1884
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0003207W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 APR 1898
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0076865W
Hit
:
20
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
23 MAR 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0121779W
Hit
:
20
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
24 NOV 1882
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0002028W
Hit
:
20
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 APR 1897
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0069964W
Hit
:
20
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 NOV 1901
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0099852W
Hit
:
20
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 MAY 1949
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0297122W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
22 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0122735W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 APR 1887
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0007620W
Hit
:
19
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
8 JAN 1909
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0146196W
Hit
:
18
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
3 FEB 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0100627W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 AUG 1902
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0103855W
Hit
:
17
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 MAY 1905
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0122730W
Hit
:
15
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
29 SEP 1891
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0027528W
Hit
:
15
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
3 JUL 1899
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0084890W
Hit
:
15
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
7 FEB 1894
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0053324W
Hit
:
14
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
PERSEKUTUAN - JABATAN
Sumber
:
Tarikh
:
17 JUN 1949
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0575476W
Hit
:
0
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT




Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 JAN 1875
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000001W
Hit
:
202
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 SEP 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0012408W
Hit
:
86
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 OCT 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001550W
Hit
:
82
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
7 MAR 1893
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0038013W
Hit
:
67
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
9 AUG 1876
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000226W
Hit
:
65
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 MAY 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001357W
Hit
:
64
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
9 JUL 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001420W
Hit
:
57
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 JUL 1878
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001026W
Hit
:
54
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
2 JUL 1885
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0004280W
Hit
:
54
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 JAN 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001256W
Hit
:
53
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 FEB 1883
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0002160W
Hit
:
52
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
11 JUL 1877
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000485W
Hit
:
51
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 SEP 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0012374W
Hit
:
48
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 NOV 1884
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0003789W
Hit
:
44
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
1 SEP 1879
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000992W
Hit
:
43
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
21 NOV 1880
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001203W
Hit
:
40
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
1 JAN 1880
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001044W
Hit
:
38
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
25 FEB 1876
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000105W
Hit
:
37
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 JAN 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001265W
Hit
:
35
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 JUL 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001458W
Hit
:
35
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 DEC 1875
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000085W
Hit
:
30
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
14 FEB 1911
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0156105W
Hit
:
29
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
19 JUN 1878
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000682W
Hit
:
27
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
4 MAR 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001309W
Hit
:
27
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
18 AUG 1876
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000228W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
9 DEC 1878
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000826W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
13 JAN 1879
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000815W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
3 JUN 1883
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0002369W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
10 OCT 1883
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0002633W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
15 NOV 1880
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001197W
Hit
:
24
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
7 FEB 1881
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001287W
Hit
:
22
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
15 SEP 1888
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0012422W
Hit
:
22
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
27 JUL 1875
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000046W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
12 FEB 1875
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000006W
Hit
:
21
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 MAR 1884
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0003055W
Hit
:
20
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
3 DEC 1878
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0000816W
Hit
:
18
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT
Tajuk
:
Kategori
:
ARKIB AWAM
Subkategori
:
NEGERI
Sumber
:
Tarikh
:
5 AUG 1880
Jenis Rekod
:
DOKUMEN
No Penerimaan
:
1957/0001131W
Hit
:
15
Subjek
:
DOKUMEN  
Lokasi
:
IBU PEJABAT

Sejarah Menarik Rumah Rehat, dan Halting Bungalow di Seremban

Assalamualaikum dan salam sejahtera. Buat semua umat Islam dan peminat blog Atok ini. Syukur alhamdulillah atas segala limpahan rahmat Allah...